Yaşam Bulguları İle İlgili Önemli Göstergeler Nelerdir?
Hasta/yaralıyı değerlendirmeden önce yaşam bulgularının anlamlarının bilinmesi gerekmektedir. Çünkü; bu bulguların var veya yok olması yapılacak müdahaleler için önem taşımaktadır. Yaşam bulguları dediğimizde, hasta/yaralının;
- —Bilinci,
- —Solunumu,
- —Dolaşımı,
- —Vücut Isısı,
- —Kan Basıncından söz edilmektedir.
Bilinç Durumunun Değerlendirilmesi:
Öncelikle, hasta/yaralının bilinç durumu değerlendirilir.
Normal bir kişi kendine yöneltilen tüm uyarılara cevap verir. Bilinç düzeyi yaralanmanın ağırlığını gösterir. Bilinç düzeyleri;
Kişinin bilinci yerinde ise= Tüm uyarılara cevap verir.
1. Derece Bilinç Kaybı = Sözlü ve gürültülü uyaranlara cevap verir.
2. Derece Bilinç Kaybı = Ağrılı uyaranlara cevap verir.
3. Derece Bilinç Kaybı = Tüm uyaranlara karşı tepkisizdir, cevap vermez,
Solunum Değerlendirilmesi:
Hasta/yaralının solunumu değerlendirilirken;
- —solunum sıklığına,
- —Solunum aralıklarının eşitliğine,
- —Solunum derinliği’ne bakılır.
Kişinin 1 dakika içinde nefes alma ve verme sayısı solunum sıklığıdır.
- —Sağlıklı yetişkin bir kişide dakikada solunum sayısı 12–20,
- —Çocuklarda 16–22,
- —Bebeklerde 18-24’dür.
Kan Basıncının Değerlendirilmesi:
Hasta/yaralı değerlendirilirken kan basıncı kontrol edilmez. Ancak, kan basıncının anlamının bilinmesi önemlidir.
Kalbin kasılma ve gevşeme anında damar duvarına yaptığı basınçtır. Kalbin kanı pompalama gücünü gösterir. Normal değeri 50/100- 100/140 mm Hg’dir.
Nabız Değerlendirilmesi:
Kalp atımlarının atardamar duvarına yaptığı basıncın damar duvarında parmak uçlarıyla hissedilmesine nabız denmektedir.
- —Yetişkin bir kişide normal nabız sayısı dakikada 60–100,
- —Çocuklarda 100–120,
- —Bebeklerde 100-140’dır.
Vücutta nabız alınabilen bölgeler nelerdir?
- Şah damarı (adem elmasının her iki yanında)
- Ön-kol damarı (Bileğin iç yüzü, başparmağın üst hizası)
- Bacak damarı (Ayak sırtının merkezinde)
- Kol damarı (Kolun iç yüzü, dirseğin üstü)
Hasta/yaralıların dolaşımını değerlendirirken, çocuk ve yetişkinlerde şah damarından, bebeklerde kol atardamarından nabız alınır.
Vücut Isısının Değerlendirilmesi:
İlkyardımda vücut ısısı koltuk altından ölçülmelidir.
Normal vücut ısısı 36,5 C’dir. Normal değerin üstünde olması yüksek ateş, altında olması düşük ateş olarak belirtilir. 41–42 C üstü ve 34,5 C tehlike olduğunu ifade eder. 31.0 C ve altı ölümcüldür.
Hasta/yaralının değerlendirilmesinin amacı nedir?
- Hastalık ya da yaralanmanın ciddiyetinin değerlendirmesi,
- İlkyardım önceliklerinin belirlenmesi,
- Yapılacak ilkyardım yönteminin belirlenmesi,
- Güvenli bir müdahale sağlanması.