resim 2Hepatit B hastalığı, hepatit B virüsünün neden olduğu, bulaşıcı bir hastalıktır. 

Hepatit B Virüsü Nasıl Bulaşır?

En yaygın bulaşma yolları; 

  • Kontrol edilmemiş kan nakli ya da kan ürünlerinin kullanımı
  • Sterilize edilmemiş araçlarla tıbbi ya da diş müdahaleleri
  • Anneden bebeğe doğum sırasında
  • Kullanılmış enjektör paylaşımı
  • Tıraş bıçağı, diş fırçası gibi eşyaların paylaşımı
  • Sterilize edilmemiş araçlarla dövme ya da vücut takılarının uygulanması
  • Güvenli olmayan cinsel ilişki ile bulaşabilir.

Hepatit B Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Hastalık belirti ve bulguları, erişkinlerde bebekler veya çocuklardan daha sık meydana gelir. Yetişkinlerin yaklaşık % 50’sinde hastalık etkeni olan virüsle temas ettikten 45-160 gün (ortalama, 120 gün) sonra belirtiler görülebilir. İyileşme döneminde,sarılık, iştahsızlık ve diğer belirtiler kaybolur ise de halsizlik ve yorgunluk, haftalar ya da aylarca sürebilir. 

  • Halsizlik, yorgunluk
  • İştahsızlık
  • Bulantı, kusma 
  • Karın ağrısı
  • Ateş
  • Baş ağrısı 
  • Kas ve eklem ağrıları, artrit
  • Deri döküntüleri 
  • Koyu renkli idrar 
  • Gözlerde ve ciltte sararma 

Hepatit B Virüs Enfeksiyonlarında Bulaştırıcılık Dönemi Ne Kadar Sürer?

Akut veya kronik hepatit enfeksiyonu olmasına bakılmaksızın bütün HBsAg pozitif insanlar bulaştırıcı olarak kabul edilirler. (Hastalığın bulaşmasından sorumlu madde (HBsAg) kan ve vücut sıvılarında belirtilerin başlamasından 2 ay öncesinden belirtilerin çıkışının sonrasına kadar olan dönemde mevcuttur).

Hepatit B Virüs Enfeksiyonlarından Korunmak Neden Önemlidir?

Akut Hepatit B Virüs (HBV) enfeksiyonu geçiren yetişkinlerin büyük bir kısmı genellikle tamamen iyileşebilir ve hastalığa karşı bağışıklık oluşur. 

Bununla birlikte akut hastalık geçiren insanların % 1-2’sinde fulminant hepatit adı verilen son derece ölümcül olan tablo gelişir.Akut HBV enfeksiyonu sonuçları ciddi olabilmesine rağmenHBV enfeksiyonu ile ilişkili ciddi sonuçların çoğu hastalığın kronikleşmesi ile gelişir. Kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanseri gibi  hastalıklardan her yıl binlerce insan hayatını kaybetmektedir.

Kimler Daha Fazla Risk Altındadır?

  • Hemodiyaliz hastaları 
  • Organ ve kemik iliği nakli adayları ve alıcıları,
  • Sık kan ve kan ürünü kullanmak zorunda kalan kişiler,
  • Madde bağımlıları,
  • Hepatit B taşıyıcılarının aile içi temaslılardan aşısız olanlar 
  • Çok sayıda cinsel eşi olan ve para karşılığı cinsel ilişkide bulunan kişiler,
  • Eşcinsel/biseksüel erkekler,
  • Hepatit B dışında kronik karaciğer hastalığı olan kişiler,
  • Cezaevlerinde ve ıslahevlerinde bulunan hükümlüler ve çalışanlar
  • Piercing, kalıcı dövme yaptırmayı planlayan kişiler, 
  • Berberler-kuaförler, manikür ve pedikürcüler
  • Zihinsel engelli bakımevlerinde bulunan kişiler,
  • Yetiştirme yurtlarında bulunan kişiler,
  • Güvenlik personeli (asker, polis vb. arasında kan ve hasta çıkartıları ile temas riski yüksek olanlar)
  • Sağlık kurumlarında çalışan temizlik elemanları, 112 acil sağlık hizmetleri personeli ile acil durum, afet ve olağandışı durumlarda görev alan Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi (UMKE) personeli ile kazalar ve afetlerde ilk yardım uygulayan kişiler,
  • Hepatit B’nin yaygın olarak görüldüğü ülkelere seyahat edecek kişiler.

Hepatit B Virüs Enfeksiyonlarından Korunma Yolları Nelerdir?

  • Bütün gebe kadınlara kan testi bakılarak, hepatit B virüsü taşıyan annelerin bebeklerine doğum sonrası Hepatit B Koruyucu Serumu (Hepatit B İmmünglobülin) ve hepatit B aşısı uygulanmalıdır.
  • Cinsel yolla bulaşmanın önlenmesi için aşı uygulanmalıdır. Aşı uygulaması istemeyen kişiler ile aşı uygulanmış ama henüz bağışıklık sağlanmamış kişiler bağışıklık oluşuncaya kadar olan dönemde kondom kullanmalıdırlar.
  • Enjektör ve cerrahi malzemelerin steril veya tek kullanımlık olmasına dikkat edilmelidir.
  • Damar içi madde kullanıcıları tarafından iğne, şırınga ve diğer enjeksiyon araç-gereçleri paylaşılmamalıdır.
  • Dövme, piercing, akupunktur uygulaması yapılan yerlerde tek kullanımlık steril malzeme kullanılmalıdır.
  • Aile içinde hepatit B taşıyıcısı olanlar kişiler ile toplu yaşam alanlarında (yurt, askeri birlik..) kalan kişiler traş makinesi, diş fırçası, tırnak makası gibi kişisel malzemeleri ortak kullanmamalıdır.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış tıbbi hizmet ya da diş sağlığı hizmeti veren kuruluşlardan sağlık hizmeti alınmalıdır.
  • Ancak Hepatit B virüs enfeksiyonlarından korunmanın en etkin yolu aşılamadır.

Hepatit B Virüs Enfeksiyonlarının Tedavisi Nasıldır?

Akut HBV enfeksiyonunun özgül bir tedavisi bulunmamaktadır.Tedavi destekleyicidir.

Kronik HBVtedavisindeki amaç siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanserine ilerlemenin önlenmesidir.Bu nedenle kronik hepatit B hastalarının, hastalık gelişimi ve tedavi seçenekleri açısından düzenli olarak takip edilmesi gereklidir. Kronik hepatit B tedavisinde kullanılan çok çeşitli ilaç seçeneği mevcuttur. Tedavi ile hastalık kontrol altına alınabilmekle birlikte virüsün vücuttan tamamen uzaklaştırılması genellikle mümkün olmamaktadır. Genel olarak tedavi hastalığın derecesine göre ağızdan alınan bir antiviral ilaçtan karaciğer nakline kadar değişiklik göstermektedir.

Hepatit B Virüs Alınma Yaşı ile Hastalık Gelişimi Arasında Nasıl Bir Bağlantı Vardır?

Hepatit B virüs enfeksiyonlarının kronikleşmesi dolayısıyla ilerleyici sonuçlar doğurması yaş ile ters orantılıdır. Anneden HBV virüsü alan bebeklerin % 90’ı, 1-5 yaş arası HBV ile enfekte çocukların ise % 30- 50’si kronik olarak enfekte olur.Yetişkinlerde kronik HBV enfeksiyonu gelişme riski yaklaşık % 5' tir. Bu nedenle bebeklik ve çocukluk dönemi aşılaması daha da önem kazanmaktadır.

Gebe Kadınlarda Hepatit Taraması Yapılmalı mıdır?

Yenidoğan bebeklerin acil temas sonrası tedavisi gerekliliğinin belirlenebilmesi için, tüm gebe kadınlara doğum öncesi HBsAg bakılmalıdır. HBV enfeksiyonu için risk altında olan kadınlar veya HBV enfeksiyonu geçiren kadınlar, doğum için hastaneye başvurdukları dönemde de tekrar test edilmelidirler.

Bebeklerde Hepatit B Aşısı Uygulama Takvimi Nasıldır?

Bebeklerde ilk dozu doğumda ilk 72 saat tercihan 24 saat içinde uygulanmalıdır.1. ayın sonunda 2. doz ve 6. ayın sonunda da 3. dozu uygulanır.

Annesi Hepatit Taşıyıcısı Olan Yenidoğan Bebeğe HBV Enfeksiyonunun Önlenmesi İçin Neler Yapılmaktadır?

Annesi hepatit B taşıyıcısı olan bebeklere, 12 saat içinde Hepatit B aşısı 1.dozu ile birlikte HBIG (Hepatit B İmmun Globulini) de uygulanmalıdır. 2.doz 1.ayın sonunda ve 3.doz 6. ayın sonunda uygulanır. Bebeğe son aşı dozundan dört-sekiz hafta sonra anti-HBs ve HBsAg testleri bakılmalıdır. Bu şekilde hem aktif (aşı ile) ve hem de pasif (Hepatit B İmmun Globulini ile) bağışıklanan bebeklerin yaklaşık % 95’inde HBV enfeksiyonlarını önlemek mümkün olmaktadır.

Bebeklerde Hepatit B Aşısı Uygulama Takvimi Nasıldır?

Bebeklerde ilk dozu doğumda ilk 72 saat tercihan 24 saat içinde uygulanmalıdır.1. ayın sonunda 2. doz ve 6. ayın sonunda da 3. dozu uygulanır.

Bebeklik Dönemi Dışında Hepatit B Aşı Uygulaması Nasıldır?

Bebeklik dönemi dışında da aşı uygulama takvimi 0-1-6 şeması şeklinde olmakla birlikte zorunlu hallerde hepatit B’nin 1. ve 2. dozu arasında en az 4 hafta, 2. ve 3. dozu arasında en az 8 hafta olmalı, ayrıca 3. doz 1. dozdan en az 16 hafta sonra uygulanmalıdır.

Aşının Etkinliği Nasıldır?

3 doz hepatit B aşısından sonra yetişkinlerin  % 90’dan fazlasında, bebek-çocukların ve 19 yaşa kadar olan kişilerin % 95’inde yeterli yanıt gelişmektedir. Fakat yaşa bağlı olarak değişiklikler, düşmeler gözlenebilir. 40 yaşından sonra hastaların yaklaşık %90’ ında antikor yanıtı oluşurken 60 yaş üzerinde %75 bağışıklık oluşmaktadır.

Aşıya Yanıt Vermeyenlerde Yaklaşım Nasıl Olmalıdır?

3 doz aşı yapıldıktan sonra anti HBs yanıtı (≥10 mIU/ml) gelişmeyen kişilere 3 dozluk hepatit B aşı serisi tekrarlanır. Son dozdan 2 ay sonra antikor bakılır. 2 kür aşı yapılmasına rağmen cevap vermeyenler %5’lik gruba Hepatit B virüs enfeksiyonları ile ilgili bilgilendirme yapılır ve olası temasta HBIG (Hepatit B İmmun Globulini) ile koruyuculuk sağlanır.

Aşının Kesin Yapılmaması Gereken Durum Var mıdır?

Ekmek hamuru mayasına (Saccharomyces serevisiae) karşı gelişen çok şiddetli alerjik reaksiyon( anafilaktik reaksiyon) varlığında aşı uygulanmamalıdır.

Hepatit B Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?

En sık bildirilen yan etkiler enjeksiyon yerinde ağrı ve hafif ateştir. Halsizlik, baş ağrısı ve huzursuzluk gelişebilir. Ölümcül olabilecek düzeyde allerji (anaflaksi)aşı yan etkileri raporlarına göre her 600.000 kişide bir görülen nadir bir yan etkidir.

Hepatit B Aşısı Kimlere Ücretsiz Olarak Yapılmaktadır?

Çocukluk çağı ve risk grubunda yer alan kişilere aşı ücretsiz olarak yapılmaktadır.