Şark çıbanı paraziti taşıyan kum sineğinin (tatarcık, yakarca, güpdüşen); insanları sokmasıyla bulaşan bir deri hastalığıdır. Halep çıbanı, güzellik yarası olarak da bilinir.

Devamını oku...

Hastalık Etkeni

Toksoplazma enfeksiyonu, Toxoplasma Gondii adı verilen parazitin vücuda girmesiyle oluşan bir hastalıktır.

Türleri

T.gondii

Bulaşma Yolları

Enfekte etlerin çiğ veya az pişmiş olarak tüketilmesi sonucu insanlara bulaşır.

Hastalık etkenini taşıyan kedilerin dışkısı ile çevre kontamine olur.  

Oookist içeren kedi dışkısına konan sinek, oradan uçup ete veya diğer besinlere konar; bunu da iyi pişirmeden insanlar yerse bulaşma gerçekleşir…

Korunma Yolları

• Herkes için geçerli olan genel gıda hijyen kuralları anne adayları için daha önem kazanır. Toksoplazmadan korunmanın en etkili yolu hijyen kurallarına uymaktır
• Etleri iyi pişirerek yemek, meyve ve sebzeleri iyi yıkamak önemlidir.
• Anne adaylarının kedilerle yakın temasta bulunmamaları önemlidir.
• Özellikle dışarıda dolaşma alışkanlığı olan ev kedilerinin dışkılarında toksoplazma olma olasılığı çok yükselir temastan kaçınılmalıdır.
• Hastalık hakkında insanlar bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmelidir.

Tedavisi

Uygun antibiyotikler kullanılır.

Leptospiroz; Weil hastalığı, domuz çobanı hastalığı, pirinç tarlası hastalığı, bataklık ateşi olarak da bilinen, leptospira cinsi bakterilerin oluşturduğu bir hastalıktır.Leptospiroz en çok yaz sonu, ilkbahar başında görülür.

Salgınlar, sel baskını gibi çevresel değişiklikler sonrasında kemiricilerin şehirlere yönelmesi sonucu hastalık artabilir.

Hastalık Nasıl Bulaşır?

En sık bulaşma yolu, mikrobun bulaşmış olduğu göl, havuz, kanal suyu, bataklık ve pirinç tarlalarındaki sularla temas sonucu derideki yaralardan, ağız, burun ve göz mukozalarından mikrobun alınmasıdır. Şiddetli yağmurlar sonucu oluşan sel sularıda leptospiralar için uygun ortamlardır ve salgınlar gözlenebilir. Bu doğal felaketlerden sonra dere, akarsu ve kirli su birikintilerinin kenarında çıplak ayakla yürümek ve yiyecek hazırlanan yerlerde kemirici hayvanların görülmesi en önemli risk faktörleridir.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Leptospiroz hastalığında; hiç belirti görülmeyebileceği gibi ağır böbrek yetmezliği ve sarılıkla seyreden farklı klinik tablolar görülebilir. Hastaların %90’ında hafif seyirli, sarılık olmadan kendi kendini sınırlayan ateşli bir klinik tablo görülür.
Kalan %10 vaka ise ateş, sarılık, kanamalar, böbrek yetmezliği ve sinir sistemi bulgularının ön planda olduğu Weil hastalığı şeklindedir.

Hastalığın Tedavisi Var mıdır?

Hastalığın ilk 4 günü içinde antibiyotik tedavisinin başlanması faydalıdır. Zamanında başlanan tedavi sonucunda ateşli dönem kısalır, hastalığın ilerlemesi önlenebilir.

Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Mikrop taşıyan hayvanlar ile insanlar arasındaki bulaşmanın önlenmesi için fare ve kemiricilerle mücadele edilmesi gerekmektedir. Mesleksel veya turistik-sportifetkinliklerde su geçirmez çizme ve eldiven, gözlük gibi koruyucu giysiler giyilmeli ve en küçük deri yaralanmalarında bile kalın yara bantları kullanılmalıdır. Durgun sulara çıplak ayakla girilmemeli ve bu sularda yüzülmemelidir.

Hastalık Etkeni:

Şistozomiazis dünyada 200-250 milyon insanı etkileyen ve Afrika ve Orta Doğu’da yaklaşık 80 milyon insanı enfekte eden parazitik bir enfeksiyondur.

Devamını oku...

Kuduz, insan ve memeli hayvanların çoğunda beyin dokusunda iltihap meydana getiren, zoonotik (hayvanlardan insanlara bulaşan) bir hastalıktır.

Kuduz Nasıl Bulaşır?

Kuduz bir hayvanın;

• Isırması veya tırmalaması,
• Salyasının sıyrık veya çatlak deriye, göz, ağız ve buruna temas etmesi,
• Etinin ve sütünün çiğ olarak tüketilmesi ile bulaşır.

Kuduza Yakalanma İhtimali Olan Hayvan Türleri Nelerdir?

Köpek, kedi, keçi, at, eşek, inek gibi evcil hayvanlar ile kurt, tilki, çakal, domuz, ayı, sansar, kokarca, gelincik, kirpi, köstebek gibi yabani hayvanlar kuduza yakalanabilir.

Kuduz Riskli Temasa Neden Olan Hayvanlarda Gözlemin Süresi Ne Kadar?

Kedi ve köpeklerde hayvanın 10 gün gözlemi önerilir. Kedi ve köpek dışındaki hayvanlarda ise gözlem önerilmez.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Hayvanlarda Kuduz Belirtileri;

• Hayvanın huyunda veya hareketlerinde değişimler, korkaklık, sinirlilik ve saldırganlık görülebilir.
• Hayvanda genellikle şiddetli ısırma isteği bulunur.
• Vücudunda felçler, yutkunma güçlüğü, salya akması, kasılmalar görülebilir.

*Bu belirtileri gösteren hayvanlardan uzak durulmalı ve en kısa sürede İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine haber verilmelidir.

İnsanlarda Kuduz Belirtileri;

• Isırılan vücut bölgesinde duyu değişikliği,
• Parezi veya paralizi (Felç),
• Yutma güçlüğü,
• Sudan korkma,
• Bilinç kaybı,
• Kasılmalar,
• Kaygı bozuklukları.

Hastalığın Tanısı Nasıl Konulur?

Kuduz hastalığının kesin tanısı laboratuvar teşhisiyle konulmaktadır.

Hastalığın Tedavisi Var Mıdır? 

Kuduz, kliniği geliştikten sonra ölümle sonuçlanan bir hastalık olup, tedavisi bulunmamaktadır. Ancak belirtilen kuduz bulaşma yollarından birine maruz kalınmışsa, kişi kuduzu önlemek amacıyla mutlaka sağlık kuruluşuna müracaat etmelidir. Sağlık kuruluşunda planlanan kuduz profilaksisi (kuduz aşısı vb.) uygulamaları ile kuduz önlenebilir.

Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılır?

Kuduz, ölümle sonuçlanan bir hastalık olduğundan, korunma yaklaşımları hayat kurtarıcıdır. Bu nedenle;

• Yara veya ısırık bölgesi vakit kaybedilmeden bol su ve sabunla iyice yıkanmalı,yıkama işlemi bittikten sonra alkol veya tentürdiyot gibi iyotlu antiseptikler uygulanmalıdır.
• Göz, ağız veya burun kuduz riskli temasa maruz kaldıysa bol su ile yıkanmalıdır.
• En kısa sürede sağlık kuruluşuna müracaat edilmeli, hekimin düzenleyeceği aşılama programı aksatılmadan uygulanmalıdır.
• Evcil hayvanlar kontrol altında tutulmalı, özellikle geceleri serbest bırakılmamalıdır.
• Kedi ve köpeklere her yıl mutlaka kuduz aşısı yaptırılmalıdır.
• Çevrede hasta, garip davranış sergileyen veya ölmüş hayvanların görülmesi halinde bunlara yaklaşılmamalı ve ilgili yerler (Belediyeler, Muhtarlıklar İl, İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri) haberdar edilmelidir. 
• Kuduz riski olan hayvanlarla sık temas eden kişilere temas öncesi aşılama, kuduz riskli teması olanlara da hekim değerlendirmesine göre temas sonrası kuduz aşılaması uygulanmalıdır.

Kuduz Riskli Temasa Maruz Kalan Kişiye Ne Zaman Aşı Başlanmalıdır?

Kuduz riskli temasa maruz kalan kişiyi aşılamaya olabildiğince erken başlanmalıdır.

Kuduz Aşısı Kimlere Yapılır?

Kuduz aşısı kuduz riskli temasa maruz kalmış çocuk ve hamile dahil herkese yapılır.

Kuduz Aşılaması Devam Eden Kişi Yeni Bir Temasa Maruz Kalırsa Ne Yapılır?

Kuduz riskli temas sonrası aşılaması devam eden kişi bu sırada yeni bir riskli teması olmuşsa aşılama şeması aynı şekilde sürdürülür.

Temas Öncesi Aşılama Kimlere Yapılır?

• Kuduz açısından yüksek riskli işlerde çalışanlar (Kuduz araştırma laboratuvarı çalışanları, kuduz aşısı üretiminde çalışanlar vb.)
• Kuduz açısından riskli işlerde çalışanlar(veteriner hekimler, hayvan bakıcıları, hayvan barınaklarında çalışan personel, mağara keşfi konusunda çalışanlar ve yarasa kolonileri üzerinde çalışanlar vb.) ve kuduz riski olan hayvanlarla sık temas edenler,
• Yaban hayat ile temas riski yüksek olan doğa sporları yapanlar,
• Köpek kuduzunun yüksek olduğu ve kuduz riskli temas halinde uygun tıbbi yaklaşımın verilemeyeceği bölgelere seyahat edenler. 

Kuduz Aşısı Uygulanması Gerektiren Durumlar Nelerdir?

Köpek, kedi, sığır gibi kuduza yakalanma ihtimali olan hayvanların ısırıkları, yeri ne olursa olsun kuduz için risk oluşturur. Isırık dışında kuduz olma ihtimali olan hayvanın tırmalaması, salya, tükürük, hayvanlara ağız yoluyla verilen canlı aşı yemleri gibi mikroplu olabilecek materyalin, vücuttaki açık yara ve müköz membranlarla (vücudun ağız, burnun içi, mide ve barsak gibi alanlarını döşeyen zar tipi) teması da risk oluşturur. Kuduz riskli temas sonrası aşılamaya olabildiğince erken başlanmalıdır.

Kuduz hastalığında kuluçka süresi çok değişken olduğundan, kuduz riskli temas sonrası aradan geçen süreye bakılmaksızın temas kategorize edilerek uygun aşılamaya başlanmalıdır.

*Unutmayınız:Kuduzun bulaşma yollarından birisiyle karşı karşıya kalındığında en yakın sağlık kuruluşuna müracaat edilmelidir. Doktor tarafından belirlenen takvime uyularak kuduz aşıları gününde yaptırılmalıdır.

Kuduz Aşısı Uygulaması Gerektirmeyen Durumlar Nelerdir?

1. Ülkemizde ve dünyada bugünkü verilerle fare, sıçan, sincap, hamster, kobay, gerbil, tavşan, yabani tavşan ısırıklarında insana kuduz geçişi gösterilmemiştir. Bu nedenle hayvan sağlığı ile ilgili kurumlar özel bir veri bildirmedikçe, bu tür hayvan ısırıklarında,
2. Bugünkü verilerle, ülkemizde eve giren yarasaların ısırığı veya evde yarasa bulunması durumunda (doğal ortamdaki mağaralarda olan yarasa teması vaka temelli değerlendirilir),
3. Soğukkanlı hayvanlar (yılan, kertenkele, kaplumbağa vb.) tarafından ısırılma durumunda,
4. Kümes hayvanları ısırıklarında,
5. Sağlam derinin yalanması, hayvana dokunma veya besleme,
6. Bilinen ve halen sağlam bir kedi veya köpek tarafından 10 günden daha önce ısırılmış veya temas etmiş olanlara, 
7. Daha sonra kuduz olduğu anlaşılan bir hayvanı beslemiş olmak, kan, süt, idrar ve dışkısıyla kişinin sağlam derisinin temas etmiş olması, pişmiş etini yemiş, kaynatılmış sütünü içmiş veya bu sütle yapılan süt ürünlerini tüketmiş olmak,
8. Kuduz hastasına rutin bakım yapan sağlık personeline riskli teması olmadıkça (müköz membran veya bütünlüğü bozulmuş deri teması, ısırma vs.) kuduz aşısı yapılmasına gerek yoktur.

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı Nedir?

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), keneler tarafından taşınan Bunyaviridae ailesine bağlı Nairovirüs grubuna ait bir virüsle oluşan ateş, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır vakalarda kanama gibi bulgular ile seyrederek ölümlere neden olabilen zoonotik (hayvanlardan insanlara bulaşan) karakterli bir enfeksiyon hastalığıdır.

KKKA Hastalığı Hangi Yollarla Bulaşır?

• Virüsü taşıyan özellikle Hyalomma türüne ait kenelerin insan vücuduna tutunması,
• Virüsü taşıyan kenelerin çıplak el ile ezilmesi,
• KKKA virüsünü taşıyan hayvanların kan, doku ve diğer vücut sıvıları ile temas edilmesi,
• KKKA hastalarının kan ve diğer vücut sıvıları ile temas edilmesi ile bulaşır.

KKKA Hastalığı Hayvanlarda Görülür Mü?

Hastalık hayvanlarda belirti göstermez. Hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiğinden, hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde bulunan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya dokularına çıplak el ile temas edilmemelidir. Hayvan sahipleri hayvanlarını kenelere karşı uygun ilaçlarla, doğru yöntemle belirli aralıklarla ilaçlamalı, hayvan barınakları kenelerin yaşamasına imkan vermeyecek şekilde yapılmalı, barınaklardaki çatlaklar ve yarıklar tamir edilerek badana yapılmalıdır. Hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya dokularına çıplak el ile temas eden kişiler, kendilerini 14 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir veya bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmelidirler.

KKKA Hastalığı İnsandan İnsana Bulaşır Mı?

Hastalığa yakalanan kişilerin kan, vücut sıvıları ve çıkartıları ile hastalık bulaşabilir. Bu nedenle hasta ile temas eden kişiler gerekli korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) almalıdır. Kan ve vücut sıvıları ile korunmasız temastan kaçınılmalıdır. Bu şekilde bir temasın olması durumunda, temaslının en az 14 gün süreyle ateş ve diğer belirtiler yönünden takip edilmesi gerekmektedir.

KKKA Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Hastalık virüsün alınma şekline bağlı olarak 1-14 gün sürebilen kuluçka döneminden sonra ateş, halsizlik,  üşüme, titreme, yaygın kas ağrıları, baş ağrısı, bulantı-kusma, ishal, yüzde ve gözlerde kızarıklık, deri döküntüsü gibi şikâyetlerle kendini gösterir. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde cilt kanaması, diş eti kanaması, burun kanaması, mide-barsak kanaması, akciğer ve beyin kanamaları görülebilir.

Kimler Risk Altındadır?

• Hastalığın görüldüğü bölgelerde yaşayan tarım ve hayvancılık ile uğraşan çiftçi ve çobanlar,
• Kasaplar ve mezbaha çalışanları,
• Veteriner hekimler,
• Askerler,
• Korunmasız olarak kamp ve piknik yapanlar,
• KKKA hastaları ile temas eden sağlık personeli,
• Laboratuvar çalışanları
• Hasta yakınları risk altındadır.

KKKA Hastalığının Tanısı Nasıl Konulur?

KKKA hastalığında erken tanı, ihtiyaç duyulduğunda kan ve kan ürünlerinin sağlanması ve etrafa bulaşın önlenmesi açısından çok önemlidir. Ayırıcı tanının hızla yapılıp hastanın öncelikle KKKA olup olmadığı değerlendirilmelidir. Hastalığın kesin tanısı serum örneğinde PCR ile viral RNA’nın ya da ELISA ile spesifik IgM antikorlarının gösterilmesi ile konulur.

KKKA Hastalığı Öldürücü Müdür?

Yapılan çalışmalarda, KKKA hastalığı nedeniyle ölüm ile ilgili verilerde  %40’a kadar çıkan oranlar bildirilmektedir. Türkiye’de görülen vakalarda ölüm yüzdesi %5 civarında bulunmuştur.

KKKA Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Destek tedavisi, tedavinin temelini oluşturur. Bunun yanında hastanın sıvı-elektrolitlerinin ve kan değerlerinin izlenmesi gerekmektedir. Gerekirse taze donmuş plazma ve trombosit süspansiyonu verilebilir.

KKKA Hastalığından Korunmak Için Herhangi Bir Aşı Mevcut Mudur?

Daha önce Bulgaristan’da aşı geliştirildiği ve etkili olduğuna dair bildirimler var ise de, bugün için modern anlamda insanlarda kullanılan bir aşı yoktur. Ancak aşı geliştirme çalışmaları Bakanlığımızın desteği ile ülkemizde devam etmektedir.

Keneler Nasıl Tanınır Ve Nerelerde Bulunur?

KKKA’nın bulaşmasında Hyalomma soyuna ait keneler daha büyük bir yere sahip olmakla birlikte, 30 kene türünün bu hastalığı bulaştırabileceği bildirilmektedir. Keneler otlaklar, çalılıklar ve kırsal alanlarda yaşayan, küçük oval şekilli, 6-8 bacaklı, uçmayan, sıçramayan, yerden yürüyerek vücuda tırmanan eklembacaklı hayvanlardır. Hayvan ve insanların kanlarını emerek beslenirler. Henüz ergin olmamış Hyalomma soyuna ait keneler, küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır, gelişme evrelerinde muhafaza ederler. Keneler, insan veya hayvanlardan kan emerken virüsleri de bulaştırırlar. Türlere göre değişmekle beraber kenelerin, küçük kemiricilerden, yaban hayvanlarından evcil memeli hayvanlara ve kuşlara kadar geniş bir konakçı yelpazesi vardır. Küçük omurgalılar ve özellikle yerden beslenen kuşlar, kenelere virüs bulaştıran en önemli konak grubunu oluşturmaktadırlar; keneler, biyolojik evrimlerinin değişik safhalarında bu canlılardan kan emerler. Ülkemiz, kenelerin yaşamaları için coğrafi açıdan oldukça uygun bir yapıya sahiptir.

Kenelerden Korunmak Için Ne Yapılmalıdır?

Tarla, bağ, bahçe ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini engellemek maksadıyla mümkün olduğu kadar vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı, mümkünse çizme giyilmeli, ayrıca kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir. Kene yönünden riskli alanlardan dönüldüğünde kişi kendisinin, çocuklarının vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dahil) ve kıyafetlerinde kene olup olmadığını kontrol etmelidir.

Vücuda Kene Tutunduğunda Ne Yapılmalıdır?

Vücuduna kene tutunan kişi hiç vakit kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla, keneyi vücuda tutunduğu en yakın yerden uygun bir malzeme (eldiven, bez ya da poşet vs) ile tutarak çıkarmalıdır. Kene çıkarıldıktan sonra tentürdiyot, gibi antiseptik bir solüsyon kene tutunma yerine sürülmelidir. Ancak, kişi, keneyi kendisi çıkaramadığı durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne kadar erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de o kadar azalacağı unutulmamalıdır. Vücuduna kene tutunan kişiler kendilerini 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir veya bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmelidirler.

VÜcuda Tutunan Kene Nasıl Çıkartılır?

Kene vücuda tutunduğu en yakın kısımdan tutulur (çıplak elle dokunmadan) ve tutunduğu yönün aksine sabit bir kuvvetle çekilir. Bunun için ince uçlu pens,  eldiven, bez ve poşet gibi çıplak elle teması önleyen malzemeler kullanılır.

Tarla, bağ, bahçe ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidecekseniz,

Kenelerin vücuda girmesini engellemek maksadıyla mümkün olduğu kadar vücudu örten giysiler giyin, pantolon paçalarını çoraplarınızın içerisine sokun ve ayrıca kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler giyinmeyi tercih edin.

Kene Yönünden Riskli Alanlardan Döndüğünüzde,

Kendinizin ve çocuklarınızın vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dâhil) ve giysilerinizde kene olup olmadığını kontrol edin.

Vücuda Tutunmuş Keneyi Gördüğünüzde,

Hiç vakit kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla, eldiven, kağıt mendil, bez veya naylon poşet gibi materyal kullanarak, ezmeden, patlatmadan hemen çıkarın. Kene vücuttan ne kadar kısa sürede çıkarılırsa hastalık riski de o kadar azalmaktadır. Ancak, keneyi kendiniz çıkaramıyorsanız hemen en yakın sağlık kuruluşuna başvurun. Vücuda tutunan veya hayvanların üzerinde bulunan keneleri kesinlikle çıplak el ile öldürmeyin ve patlatmayın. Kenelerin üzerine sigara basmayın, kolonya ve gaz yağı gibi maddeler dökmeyin.

Keneyi Vücuttan Çıkardıktan Sonra,

Kene tutunan yeri, su ve sabunla temizleyin. Daha sonra tentürdiyot veya baticon gibi bir antiseptik ile silin. Kendinizi 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izleyin ve bu belirtilerden bir veya bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat edin.

Hayvanlarla Temas Edecekseniz,

Hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya dokularına çıplak el ile temas etmeyin. Hastalık hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiğinden, hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde bulunan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler.

Hastalığa Yakalanan Kişiler Ile Temas Edecekseniz,

Gerekli korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) alın. Hasta kişilerin kan, vücut sıvıları ve çıkartıları ile hastalığın bulaşabildiğini unutmayın.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastası Ile Temas Ettiyseniz,

Kendinizi 14 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izleyin ve bu belirtilerden bir veya bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat edin.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşinin ölümle sonuçlanabileceği ve hastalığın hafif şekilde atlatılmasının erken teşhis ve tedavi ile mümkün olabileceği unutulmamalıdır.

Kist hidatik olarak da adlandırılan kistik ekinokkoz; köpek, kurt, tilki gibi et yiyen hayvanların bağırsaklarında yaşayan Echinococcus granulosusadı verilen parazitin yumurtalarının ağız ve solunum yoluyla alınmasından sonra insanların karaciğer, akciğer, dalak, beyin gibi iç organlarında kistler oluşturarak ölüme yol açabilen zoonotik karakterli bir hastalıktır. 

Parazit Hangi Hayvanlarda Bulunur? 

Parazitin gerçek ara konakları koyun, keçi, sığır, domuz ve develer, son konakları ise köpek, kurt, tilki gibi et yiyen hayvanlardır.Ancak, esas kaynak sıklıkla köpeklerdir. Koyunların kistli iç organlarının köpeklere yedirilmesi ile kist içinde bulunan genç parazit köpeklerin bağırsağına yerleşerek olgunlaşır ve ergin parazit oluşur. Köpekteki ergin parazitler yumurtlamaya başlar ve bu yumurtalar köpeğin dışkısı ile dışarı atılır. Bu yumurtalar ile bulaşık otları yiyen koyunlarda parazitin genç formu oluşur. Parazitin yaşamını devam ettirmesi ve çoğalabilmesi için hem koyunlara hem de köpeklere ihtiyacı vardır.

Köpek dışkısı ile atılan yumurtalar çok dayanıklıdır, toprakta ve soğukta bir yıl kadar canlı kalabilirler. Dışkıyla atılan yumurtalar hayvanların ayakları, arazi eğimi, rüzgar ve yağmurla yayılırlar.

Kist Hidatik İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Hastalık insanlara paraziti taşıyan köpek, kedi, çakal, tilki, kurt gibi hayvanların dışkısı ile etrafa yayılan parazitin yumurtaları ile kirlenmiş çiğ tüketilen meyve ve sebzelerin yenmesi, suların içilmesi, rüzgar ile uçuşan yumurtaların solunum yoluyla alınması ve paraziti taşıyan köpekler sevildikten sonra ellerin iyice yıkanmaması yoluyla bulaşır.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın belirtileri insanların organ ve dokularında oluşan kistlerin büyüklüğüne ve yerine göre farklılık gösterir. Kistlerin büyüklüğü nohut büyüklüğünden çocuk başı büyüklüğüne kadar değişik boyutlarda olabilir. 

Hastalığın başlarında kistin küçük olduğu dönemlerde uzun yıllar boyunca hiçbir belirti vermeyebilir. Kist büyüdükçe; bulunduğu bölgeye ve oluşturduğu baskıya göre belirtiler ortaya çıkar. Kistler en sık karaciğer ve akciğerlerde görülürler. Karaciğer yerleşiminde karnın sağ üst kısmında ağrı, bulantı, kusma ve bazen kaşıntı, sarılık gibi belirti görülür. Akciğer tutulumunda solunum sıkıntısı, öksürük, ağızdan kan gelmesi ve göğüs ağrısı olabilir. Diğer organ ve sistem tutulumlarında da bu bölgelere ait tablolar ortaya çıkar. Örneğin kafa içi tutulumlarda; baş ağrısı, kusma, şuur kayıpları görülebilir. Kalp tutulumunda kalp ritm bozuklukları, enfarktüs bulguları, hatta kalp duvarında yırtılma olabilir. Kemik tutulumlarında kırıklar olabilir. Kist patlarsa alerjik reaksiyonlar ortaya çıkabilir.

Hastalığın Tanısı Nasıl Konulur?

Hastalığın tanısı, hastanın şikayetleri, muayene bulguları, röntgen bulguları ve kan tahlilleri ile konur. Kistik oluşumların ultrason ve tomografi ile ayrıntılı değerlendirilmesi yapılabilir. 

Hastalık Nasıl Tedavi Edilir? 

Kireçleşmiş kistler tedavi yapılmaksızın takip edilir. Bunlar dışındaki kistlere cerrahi müdahale yapılır.  Ulaşılamayan bölgelerdeki kistlerde, çoklu organ tutulumlarında, çok küçük kistlerde veya cerrahiye ve iğne ile boşaltmaya genel durumu nedeniyle müsait olmayan hastalarda ilaç tedavisi kullanılabilir. 

Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

• Köpek ve kedilere çiğ gıdalar ile kistli iç organlar kesinlikle yedirilmemelidir. 
• Kişisel temizlik kurallarına dikkat edilmeli, içme ve kullanma suları temiz olmalı, çiğ yenen sebze ve meyveler bol su ile iyice yıkandıktan sonra tüketilmelidir. 
• Sahipli köpek ve kediler, muhakkak parazit yönünden tedavi ettirilmeli ve sahiplerince gezdirilirken etrafa dışkılamaları halinde mümkünse dışkı uygun bir şekilde toplanıp bertaraf edilmelidir. Köpekler, çocukların oyun oynadıkları oyun bahçesi, park, okul bahçesi gibi yerlerde dolaştırılmamalıdır.
• Sahipsiz köpeklerin müdahaleleri Belediyeler tarafından yapılmalıdır. 
• Köpekler parazit yumurtaları burunlarına ve tüylerine bulaştırabilirler. Parazit mücadelesi yapılmadan serbest dolaşan köpeklerin okşanması ve sevilmesi sırasında parazit yumurtaları ellere bulaşabilir. Bu şekilde kirlenen ellerin yıkanmadan ağıza götürülmesi ile parazitin yumurtası alınır. Bu nedenle, özellikle çocukların sokak köpekleri ile oynamalarına izin verilmemeli, temas halinde ellerin bol su ve sabunla yıkanması sağlanmalıdır.
• Sağlıksız koşullarda yapılan hayvan kesimi, hastalığın yayılmasında köpeklerden çok daha fazla etkilidir. Bu nedenle hayvan kesimleri, mezbahalarda ve veteriner hekim kontrolünde yapılmalıdır. Kesilen veya ölen hayvanların kist bulunduran organları köpeklerin ve diğer etçil hayvanların ulaşamayacağı şekilde gömülerek bertaraf edilmelidir. Özellikle kurban bayramlarında bu hususlara daha çok dikkat edilmelidir. Kurban kesimi için belediyelerce tahsis edilen özel kesim yerleri kullanılmalı ve kesimler veteriner hekim gözetiminde yapılmalıdır. Kurban Bayramında kesilen koyunların kistli organları köpeklere yedirilmemeli, yakarak imha edilmeli ya da derin bir çukura gömülmelidir.

Hastalık Etkeni:

Giardiyazis hastalığı Giardia intestinalis adlı parazit neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Giardiazis hastalığı ince bağırsakta Giardia Lamblia paraziti tarafında meydana gelen bir hastalıktır. Genelde belirtisizdir ama bazen kronik veya akut ishale yol açabilir.

Devamını oku...

Uyuz Nedir?

Uyuz; Sarcoptes scabiei var. hominis adı verilen akarın (böcek) sebep olduğu tüm dünyada yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Gözle görülemeyen ancak mikroskopla seçilebilen uyuz böcekleri insan derisini istila ederek hastalığa yol açarlar. Uyuz böceği deride tüneller açarak bu tünellerin içinde yaşar.

Hastalık İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Uyuz genellikle hasta olan biriyle doğrudan ve uzun süreli yakın temas ile bulaşır. Kişiden kişiye genellikle 15-20 dakikalık bir sürede bile yakın temasla (aynı yatakta yatma, ele ele tutuşma gibi) bulaşabilir. Yatak takımı, giysi ve havlu gibi kişisel eşyaların ortak kullanımı uyuzun bulaşmasını ve yayılmasını kolaylaştırır. 

Hastalığın Belirtileri Kaç Gün İçinde Ortaya Çıkar?

İlk defa uyuza yakalanan bir kişide belirtilerin başlaması 2-6 hafta kadar sürebilir. Ancak daha önce uyuza yakalanan bir kişide, belirtiler genellikle maruz kaldıktan 1-4 gün içinde ortaya çıkar. Hastalık belirtilerinin başlamadığı bu dönemlerde bile kişi uyuzu başkalarına bulaştırabilir.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Uyuzun en önemli belirtisi şiddetli gece kaşıntısıdır. Kaşıntı, kişinin yatağa girip ısınması ile artar ve kişiyi uykudan uyandırabilecek şiddette iken gündüzleri daha hafiftir. Kaşıntı genellikle el parmak araları, el bileğinin iç yüzü, bilekler, koltuk altları, dirsekler ve kasıklarda görülmekle birlikte tüm vücutta görülebilmektedir. Hastalığın en belirgin bulgusu parmaklar arasında dalgalı kirli bir çizgi halinde görülen, uyuz böceğinin içinde yaşadığı, gri beyaz renkli, 1-10 mm uzunluğundaki tünellerdir.

Kişilerde özellikle geceleri artan şiddetli kaşıntı ve deride görülen içi su dolu keseciklerin görülmesi uyuz şüphesini arttırır. Böyle bir durumla karşılaşıldığında bir an önce Sağlık Kuruluşuna başvurulmalıdır.

Hastalığın Tedavisi Var Mıdır?

Uyuz tedavi edilebilir bir hastalıktır. Hasta ile beraber ev halkı ile kişiyle doğrudan ve uzun süreli yakın teması olanların da tedavi edilmesi gerekir. Uyuzun belirtilerinin hemen başlamayacağı unutmamalıdır.

Bu nedenle uyuz tedavisinin başarılı olabilmesi için uyuz hastası ile birlikte özellikle beraber yaşadığı ve uzun süreli yakın teması olan kişiler de hastalık belirtileri olup olmamasına bakılmaksızın tedavi edilmelidir. Hasta ve aynı yaşam ortamını paylaşan kişiler eş zamanlı olarak yani aynı anda tedavi olmalıdır. Tedavide kullanılan ilaçlar hekimin önerdiği şekilde, dozda ve sürede kullanılmalıdır.

Tedavi olduktan sonra ölen böceklere ve böcek artıklarına karşı alerji nedeniyle kaşıntı 2-4 hafta devam edebilir, bu durum hastalık ile karıştırılmamalıdır.

Hastalıktan Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Hastalığın önlenmesi ve kontrolü için uyuz olan kişi ile birlikte yaşayan kişilerin de aynı zamanda tedaviye alınması son derece önemlidir. Özellikle aile bireylerinin kaşıntısının olup olmamasına bakılmaksızın mutlaka birlikte tedavi olması gerekir. Aynı anda tedavi uygulanmadığı takdirde hastalık kişiden kişiye bulaşmaya devam edecektir.

Uyuz hastası ve evde beraber yaşadığı kişiler tarafından kullanılan giysiler, çarşaflar ve havlular en az 60 derecede yıkanmalı ve ütülenmelidir.

Yatak takımları birkaç gün havalandırılmalıdır. Yıkanamayacak eşyaların ağzı bağlı olan bir poşet içerisinde ortalama üç gün saklanması gerekir. Ayrıca zemin ve mobilyalar elektrik süpürgesi ile temizlenmelidir.

Hastalık Etkeni

Entamoeba histolytica, invaziv intestinal ve ekstraintestinal amibiyaza neden olabilen, özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde daha sık olmak üzere bütün dünyada yaygın olarak görülen bir protozoon parazittir.

Türleri

Patojen olan tek tür Entemoeba histolitica’dır.

Bulaşma yolları

Enfeksiyonun yayılmasında fekal olarak kirlenmiş su ve yiyeceklerin tüketilmesi önemli rol oynar.  

Ge­lişmekte olan ülkelerde sık rastlanan kötü çevresel temizlik ve sağlık koşulla­rı bulaşmada Önemli rol oynar,

Korunma Yolları

Su ve yiyeceklerin fekal kontaminasyonunun engellenmesi çok önemlidir

El yıkama alışkanlığı edinmek özellikle tuvaletten önce ve tuvaletten sonra elleri yıkamak gerekir.

Hastalık hakkında insanlar bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmelidir.

Tedavisi

Enfeksiyonun geliştiği yere göre kullanılabilecek çeşitli antibiyotikler mevcuttur.

Ebola Virüs Hastalığı (EVH) Nedir?

Geçmişte Ebola Hemorajik Ateşi olarak adlandırılan Ebola Virüs Hastalığı filovirüs ailesinin bir üyesi olan Ebola virüsünün neden olduğu sıklıkla ölüme neden olan önemli bir hastalıktır.  Tanımlanan beş Ebola virüs türü bulunmakta olup bunlardan dördü insanlarda hastalığa yol açmaktadır. EVH, insanlarda ve primatlarda (maymunlar, goriller ve şempanzeler) hastalığa neden olabilir.

Ebola Virüs Hastalığı İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Ebola virüsünün doğal konakçısı tam olarak bilinmemekle birlikte mevcut bilimsel bulgular doğrultusunda meyve yarasalarının doğal konakçı olduğu düşünülmektedir.

Hastalık insanlara Ebola virüs ile enfekte olmuş hayvanlarla temas yoluyla (genellikle kesme, pişirme, yeme sonrası) veya enfekte olmuş kişinin vücut sıvılarıyla temasla bulaşır. İnsandan insana bulaşma çoğunlukla, enfekte kişilerin kan veya diğer vücut sıvılarının veya sekresyonlarının (dışkı, idrar, tükürük, semen) sağlıklı kişilerin hasarlanmış cildi veya mukoz membranına bulaşması ile olur.

Ayrıca enfeksiyonu taşıyan kişilerin vücut sıvıları ile kontamine materyaller (kirli giysiler, nevresimler, eldivenler, koruyucu ekipman ve kullanılmış enjektörler gibi tıbbi atıklar) veya ortamlar ile temas ile de bulaşma olabilir. Ayrıca EVH’nın cinsel yolla bulaşma yönünden de riski bulunmaktadır. Erkeklerden kadınlara cinsel yolla bulaşması daha güçlü bir olasılıktır.

Ebola Virüs Hastalığı Hangi Bölgelerde Görülür?

EVH, ilk olarak 1976'da, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki Ebola Nehri yakınında tespit edilmiştir. Hastalık; Afrika kıtasında Liberya, Gine, Sierra Leone, Demokratik Kongo Cumhuriyeti (Zaire), Gabon, Güney Sudan, Fildişi Sahilleri, Uganda, Kongo, Nijerya Cumhuriyeti gibi ülkelerde zaman zaman salgınlar yapmaktadır. 

Ülkemizde bugüne kadar Ebola Virüs Hastalığı vakası tespit edilmemiştir.

Kimler Risk Altındadır?

Hastalık salgınlarının olduğu dönemlerde bu bölgelerde yaşayanlar, buralara seyahat edenler veya bu kişilerle teması olanlar hastalığın bulaşması açısından risk altındadır.  

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın kuluçka süresi 2-21 gündür. İnsanlar, semptomlar ortaya çıkana kadar bulaştırıcı değildirler. Sık görülen belirti ve bulgular; ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrısı, halsizlik, ishal, kusma, mide ağrısı ve iştahsızlıktır. Hastalık ilerledikçe bulgular ağırlaşır, cilt ve mukozal kanamalar veya organ içine kanamalar görülebilir.

Ebola Virüs Hastalığının Tanısı Nasıl Konulur?

Hastalığın tanısı klinik örneklerde yapılan laboratuvar testleri ile konur.

Hastalığın Tedavisi Var Mıdır?

Hastalığa spesifik bir tedavi yoktur. Klinikte destek tedavisi esastır.Özellikle sıvı replasman tedavisi olmakla birlikte destekleyici tedavi uygulaması yapılmaktadır. İhtiyaç halinde böbrek diyalizi, kan transfüzyonu, plazma replasman tedavisi uygulanır.

Hastalık İçin Tıbbi Desteğe Ne Zaman İhtiyaç Duyulur?

Yaşayan/ölü şüpheli EVH olan kişilerle temas edenlerde veya hastalığın görüldüğü bölgelere seyahat öyküsü olanlarda Ebola Virüs Hastalığı benzeri bulgular (ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, kusma, ishal vb.) görülmesi halinde derhal tıbbi destek alınmalıdır. 

Ebola Virüs Hastalığı Öldürücü Müdür?

Hastalığa yakalananların yaklaşık yarısı hayatını kaybetmektedir. 

Ebola Virüs Hastalığından Korunmak İçin Herhangi Bir Aşı Mevcut Mudur?

EBH için deneysel olarak uygulanan bir aşı olmakla beraber ruhsatlandırılarak kullanıma sunulmuş bir aşı bulunmamaktadır.

Hastalıktan Korunma Önlemleri Nelerdir?

Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat öncesi, gidilecek bölgede EBH salgını olup olmadığı ve hastalık riski mutlaka araştırılmalıdır. Ebola için riskli ülkeler, Seyahat Sağlığı Merkezlerinden veya 444 77 34 numaralı Seyahat Sağlığı Hattından ücretsiz olarak öğrenilebilir.

• EBH salgınlarının olduğu dönemlerde hastalığın görüldüğü bölgelerde primatlardan bulaşı önlemek için;
  • Virüsü taşıyabilen meyve yarasaları ve primatlara (maymunlar, goriller ve şempanzeler) eldiven gibi uygun kişisel koruyucu kıyafet kullanılmadan doğrudan temas edilmemeli,
  • Hayvansal ürünler tüketilmeden önce iyice pişirilmelidir.
• İnsandan insana bulaşma riskinin azaltılması için; 
  • EVH semptomları olan kişilerle, özellikle de vücut sıvılarıyla gerekli korunma önlemleri almadan doğrudan veya yakın temastankaçınılması,
  • Olası/kesin EVH hastalarıyla ilgilenirken eldiven ve uygun kişisel koruyucu ekipman giyilmesi,
  • Hastanede yatan hastaları ziyaret ettikten sonra ellerin düzenli olarak yıkanması,
  • Olası/kesin EVH nedeniyle ölen kişilere koruyucu ekipman giyilmeden temas edilmemesi son derece önemlidir.

EVH’nın cinsel yolla bulaşması güçlü bir olasılıktır. Mevcut kanıtlara dayalı olarak; hastalığı geçiren erkeklere hastalık başlangıcından 3 ay sonra cinsel sekresyon örneğinde test yapılması, test sonucu pozitif olanlar için; bir hafta arayla alınan cinsel sekresyon örneğinde iki kez negatif sonuç elde edilinceye kadar her ay testlerin tekrarlanması önerilmektedir. 

Hastalığı geçiren erkeklerin semptom başlangıcından itibaren bir yıl boyunca veya cinsel sekresyon örneğinde yapılan testlerde iki kez negatif sonuç elde edilinceye kadar geçen sürede partnerleriyle korunmasız cinsel temasta bulunmamaları, güvenli cinsellik uygulamaları için sağlık personelinden bilgi almaları önerilmektedir.

EVH Riskli Bölgelerden Seyahat Sonrasında;

Enfekte olmuş hastalık bulgularını gösteren kişi ve hayvanların vücut sıvılarıyla temas etmiş olma olasılığı olanlar 21 gün süreyle sağlık durumlarını yakından takip etmelidir.

Ebola Virüs Hastalığı benzeri semptomlar (ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, kusma, ishal) görülmesi halinde derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmaları, yaptıkları son seyahat ve olası temaslıları hakkında bilgi vermeleri son derece önemlidir.

Hastalığın bulaşmasını önleyici tedbirlerin alınabilmesi için sağlık kuruluşuna başvuru esnasında hastalık bulguları ile ilgili bilgi verilmelidir.

Hastalığın görüldüğü ülkeler/bölgeler aşağıdaki erişim linklerinden takip edilebilir.

http://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/HaberListesi/Ebola

http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ebola-virus-disease

https://www.cdc.gov/vhf/ebola/outbreaks/index-2018.html

Hastalık Etkeni

Cryptosporidiozis: Cryptosporidium  isimli protozoonun neden olduğu şiddetli ishalle seyreden bir hastalıktır.

Türleri

Hastalığın ortaya çıktığı konağa, konağın seçiciliğine, enfeksiyon yerine ve parazit morfolojisine göre en az 22 tür bildirilmiş olmasına rağmen pek çok araştırmacı yaklaşık 13 türün varlığını kabul etmektedir.

Bulaşma Yolları

Enfekte olmuş insan veya hayvanların dışkılarında bulunan dış faktörlere karşı dirençli oositler çevreyi (su, toprak, bitkisel besinler vb.) kontamine eder.

Çevredeki oositlerin oral yolla alınmasıyla hastalık bulaşır.

Hastalık, kontamine olmuş içme sularından, enfekte olmuş ishali kişilerden, tuvalet sonrası kişisel hijyen şartlarına uymayan kişilerden, kontamine olmuş sebze ve meyvelerden vb. bulaşabilir.

Korunma Yolları

• Kişisel hijen uyulmalı,tuvalet sonrası temizliğe özen gösterilmelidir. 
• Temiz olmayan, evsel atıkların atıldığı yüzme sulara temas edilmemeli içilmemeli.
• Sebze ve meyveleri yemeden önce iyice yıkanmalıdır.
• Damıtılmamış veya pastörize edilmemiş şişe sularını kullanmayınız. Şişe sularının sağlık kuruluşlarınca onaylanmış olanlarını tercih ediniz.
• Evsel ve hayvansal atıkların içme sularının ve gıdaların kontaminasyonu önlenmelidir.
• Hastalık hakkında insanlar bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmelidir

Tedavisi

Cryptosporidiosis için özel bir tedavi yoktur. Hastalarda dehidratasyon oluşursa oral sıvılara veya intravenöz sıvılara gereksinim duyulabilir.

Dengue Virüs Enfeksiyonu sıklıkla enfekte sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan, tropikal bölgelerde endemik olarak görülen viral bir hastalıktır. Hastalık etkeni virüs Flaviviridae ailesinden Flavivirüs cinsine ait olupDEN-1, DEN-2, DEN-3 ve DEN-4 olmak üzere dört serotipi bulunmaktadır.

Hastalık Nasıl Bulaşır?

Hastalık sıklıkla virüs ile enfekte olan Aedescinsi sivrisineklerin sokması ile insanlara bulaşır.Dengue virüsü bulaşmış kişiler, viremi döneminde (kanda virüsün bulunduğu dönemdir, ilk semptomların ortaya çıkmasından itibaren ortalama 4-5 gün, maksimum 12 gün sürer) Aedessivrisinekleri ile enfeksiyonu başka kişilere bulaştırabilirler. Nadir olarak enfekte kan ürünleri/organ nakliylebulaşma görülmektedir. 

Dengue Virüs Enfeksiyonu İnsandan İnsana Bulaşır mı?

Hastalık, kişiden kişiye doğrudan bulaşmaz.

Dengue Virüs Enfeksiyonu Hayvanlarda Görülür mü?

Virüsün dört serotipinin maymunlardan kaynaklandığı ve geçmiş yıllarda Afrika ve Güneydoğu Asya'da hastalığın insanlara geçiş yaptığı bilinmektedir. 

Hastalık Nerelerde Görülmektedir?

Günümüzde yaklaşık 2,5 milyar insan ya da dünya nüfusunun %40'ı, Dengue Virüs Enfeksiyonu geçirme riski bulunan bölgelerde yaşamaktadır.  Hastalık Asya, Pasifik, Amerika, Afrika ve Karayiplerde en az 100 ülkede yaygın olarak görülmektedir. Ülkemizde nadiren yurt dışı kaynaklı vakalar görülmektedir.

Kimler Risk Altındadır?

Hastalığın görüldüğübölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden kişiler hastalığın bulaşması açısından risk altındadırlar. Hastalık vektörünün olduğu bölgelerde bulaşma riski vardır.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Dengue Virüs Enfeksiyonu, ortalama 5-7 gün (minimum-maksimum süre: 3-10 gün) süren kuluçka süresinden sonra "Dengue Ateşi" veya "Dengue Hemorajik Ateşi"kliniğine uygun belirtiler gösterir. Dengue Ateşindeyüksek ateş, baş ağrısı, Retro-orbital (göz arkası) veya oküler (göz) ağrısı, döküntü, kas ve eklem ağrısı ile karşımıza çıkar. Dengue Hemorajik Ateşi klinik tablosunda belirtiler ciddidir. Bu durumda yüksek ateş, solunum ve dolaşım bozukluğu bulguları, kan değerlerinde bozukluklar, bilinç kaybı ve ciddi organ yetmezliği bulguları izlenir.   

Hastalığa Nasıl Teşhis Konur?

Hastalığın tanısı; klinik örneklerde yapılan laboratuvar testleri ile konur. 

Hastalığın Tedavisi Nedir?

Hastalığa spesifik bir tedavi yoktur. Hafif bulgularla seyredenlerde 2-7 günde kendiliğinden iyileşme beklenir. Ancak hastalığın ciddi seyreden formunda hastanede yakın takip ve destek tedavisine gerek duyulur. Ateşi düşürmek ve eklem ağrılarını azaltmak için parasetamol kullanılabilir. Bununla birlikte, kanama riskini arttırabildikleri için aspirin veya ibuprofen kullanımı önerilmemektedir. Ciddi klinik bulguları olanların hastanede yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.

Dengue Virüs Enfeksiyonu Öldürücü Müdür?

Hastalığın şiddetli formu olan Dengue Hemorajik Ateşinde eğer tedavi ile düzelme sağlanamazsa dolaşım yetmezliği ve şok nedeni ile kişi hayatını kaybedebilir.

Hastalığın Vektörünün Özelliği Nedir?

Hastalık vektörü olan Aedes aegyptive Aedes albopictus, durağan sularda, çiçek saksıları, atılan araç-lastiklerindeki su birikintileri v.b. vektör üreme alanlarında bulunurlar. Sıklıkla sabah erken saatlerde ve öğleden sonra olmak üzere daha çok gündüz beslenirler. Aedescinsi sivrisinekler daha çok tropikal ve subtropikal bölgelerde bulunurlar. Ülkemizin bazı bölgelerinde bu cins sivrisineklerin bulunduğu bilinmektedir.

Dengue Virüs Enfeksiyonundan Korunmak İçin Herhangi Bir Aşı Mevcut Mudur?

Hastalığa karşı Meksika'da ruhsatlandırılan bir aşı bulunmaktadır.  İlave olarak dünyada başka ülkelerde de devam eden aşı geliştirme çalışmaları mevcuttur.

Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Hastalıktan korunmada temel yaklaşım sivrisinek sokmalarından korunmaktır. Hastalığın görüldüğü ülkeleri seyahat edecekler için öneriler:

Seyahat öncesi;

• Dengue Virüs Enfeksiyonu için riskli ülkeler, Seyahat Sağlığı Merkezlerinden veya 444 77 34 numaralı Seyahat Sağlığı Hattından ücretsiz öğrenilebilir.
• Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Seyahat Sağlığı Merkezlerindeki hekimler seyahat edilecek ülkenin şartları ve sağlık koşulları hakkında başvuranlara danışmanlık hizmeti vermektedir.

Seyahat esnasında;

Dengue Virüs Enfeksiyonu için riskli ülke/bölge ziyaretlerinde sivrisinek sokmalarından korunma önlemlerine uyulması önerilir:

• Sivrisinek sokmalarından korunmak için uzun kollu gömlek ve pantolon gibi vücutta açık yer kalmayacak şekilde mümkün olduğunca kapalı kıyafetlerin giyilmesi tercih edilmelidir. 
• Konaklamak ve dinlenmek amacıyla kliması olan kapalı yerlerde veya kapı ve pencerelerinde sineklik olan yerlerde kalınmalıdır. Eğer gece dışarıda kalınacaksa cibinlik altında uyunması önerilmektedir. 
• Gebe ve emziren kadınlar, güvenliği kanıtlanmış, Bakanlığımızdan ruhsatlı ve onaylı repellentler (sivrisinek kovucular) kullanmalıdır. 
• Bu ürünler, mutlaka kullanma talimatı doğrultusunda uygulanmalıdır. 
• Bebek ve çocuklarda kullanmadan önce mutlaka ürünün kullanma talimatı incelenmeli ve önerilen yaş gruplarında kullanılmasına dikkat edilmelidir. 
• 2 aydan küçük çocuklarda repellent kullanılmamalıdır. 
• Repellentler çocukların elleri, gözleri ve ağızları ile varsa ciltteki kesilere uygulanmamalıdır. Yetişkinler repellenti kendi ellerine sıktıktan sonra ellerini sürerek çocukların yüzlerine uygulamalıdır. 
• Güneş koruyucu kullanılacaksa önce güneş koruyucu kullanılmalı, sonrasında repellent kullanılmalıdır. 
• Bebek ve çocuklara kollarını ve bacaklarını örten giysiler giydirilmelidir. 
• Bebeklerin ve çocukların korunması amacıyla bebek arabaları ve taşımak amacıyla kullanılan araçlarda sivrisineklerden korunmayı sağlayıcı tedbirler alınmalıdır. 

Seyahat Dönüşü;

• Riskli ülke/bölge seyahat dönüşünde ani başlayan, en az 2-7 gün süren ateş, baş ağrısı, gözlerde ağrı, kas ağrısı, eklem ağrıları, döküntü ve kanama (burun kanaması, dişeti kanaması, cilt altı kanamaları) şikâyetleri varsa derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması,
• Hekime seyahat edilen ülkeden bahsedilmesi,
• Dengue Virüs Enfeksiyonu teşhisi konmuşsa, virüsün yayılmasını engellemek için semptom başlangıcından itibaren en az bir hafta boyunca sivrisinek sokmalarına karşı önlem alınması son derece önemlidir. 

Hastalığın görüldüğü ülkeler/bölgeler aşağıdaki erişim linklerinden takip edilebilir.

http://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/HaberListesi/DANG%20HUMMASI

http://www.who.int/denguecontrol/epidemiology/en/

http://www.who.int/denguecontrol/epidemiology/dengue_data_application/en/

https://www.cdc.gov/dengue/epidemiology/index.html

https://ecdc.europa.eu/en/infectious-diseases-public-health/dengue-fever/threats-and-outbreaks/outbreak-reports-dengue-fever

Bruselloz, ülkemizde ve gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak görülen, ekonomik kayıplara sebep olması ve gıda güvenliğini doğrudan etkilemesi sebebiyle önemli bir halk sağlığı kabul edilen zoonotik bir hastalıktır. Özellikle İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde sık görülmektedir

Dünya da Akdeniz ülkeleri, Ortadoğu, Afrika, Orta Asya, Orta ve Güney Amerika ile Hindistan’da yaygındır.

Etkeni: Gram (-) bir bakteri olan Brusella’nın insanlarda hastalık yapan 4 tip bulunmaktadır.

B.abortus (Bovine Bruselloz): Ana konak sığırlardır.

1. melitensis: Ana konak koyun ve keçidir. En ağır klinik tablo bu formda izlenir. İnsanlarda en sık görülen formu budur.

B.Suis: Ana konak domuz, yaban domuzudur. Avcılar öncelikli risk grubudur.

1. Canis: Ana konak köpeklerdir. İnsanlarda nadir görülür.

Rezervuar: Sığır, koyun, keçi ve domuzdur. Hayvanlarda genellikle ürogenital sistem tutulur ve düşük, orşit, epididimit izlenir.

Bulaş Yolları:

• Hasta hayvanlara ait sütlerin çiğ veya az pişmiş olarak içilmesi,
• Çiğ kaynatılmamış veya pastörize edilmemiş sütlerden yapılan peynirlerin taze olarak yenmesi,
• Veya bu sütlerden elde edilen pastörize edilmemiş tereyağı, kaymak, krema gibi ürünlerin tüketilmesi,
• Enfekte hayvan çıktılarının (kan, idrar, düşük materyali, plasenta) yaralı, bütünlüğü bozulmuş deriyle ya da mukozayla teması,
• Solunum yolu (özellikle laboratuvar çalışanları için risk),
• Kişiden kişiye bulaş son derece nadirdir.

İnkubasyon Aralığı

Maruziyetten sonra ortalama 1-2 ay içinde belirtilerin ortaya çıkması beklense de bu süre 5 gün ile 5 ay arasında değişmektedir.

Klinik Belirti ve Bulgular

Bruselloz vücutta herhangi bir organın tutulabildiği sistematik bir hastalıktır. Başlangıç sessiz veya akut olabilir. Birkaç hafta ile bir yılı aşan sürelere uzayabilen hastalıkta başlangıç bulguları ateş, gece terlemesi, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, eklem ağrıları gibi diğer enfeksiyonlarla da karışabilecek ortak bulgulardır. Karaciğer ve dalak büyümesi, endokardit gelişebilir.

Düzgün tedavi edilmediği takdirde bulgular bir süre sonra kaybolup haftalar/aylar sonra geri dönebilir veya kronikleşerek tekrarlayan ateş, halsizlik eklem ağrıları ve spondilit yılarca sürebilir. Kronik yorgunluk, psikonevroz kronikleşme sürecinde görülebilmektedir.

Enfeksiyona maruz kaldıktan sonra belirti vermeyen (asemptomatik) vakalar da bildirilmiştir.

 Tedavi:

Kesin tanısı konulduktan sonra en az 6-8 haftalık bir antibiyotik tedavisi uygulanır.

Korunma Yolları:

Esas olarak hastalığın hayvanlarda kontrolü, insan brusellozunun kontrolü için son derece önemlidir.

En etkili kişisel korunma yolu çiğ, az pişmiş sütlerin içilmemesi ve bu sütlerden yapılan peynirlerin taze olarak tüketilmemesi, tuzlu suda (salamura) en az 3 ay bekletildikten sonra yenmesidir. Yine bu sütlerden yapılan tereyağı, kaymak, krema gibi ürünlerin tüketilmemesi de önemli bir kişisel korunma yoludur.

Pastorize süt ve bu sütlerden yapılan ürünlerin kullanılması kuvvetle önerilmekle beraber; pastörize olmayan sütlerin kullanılma olasılığında en az 10 dakika kaynatıldıktan sonra tüketilmesi gerekmektedir.

Hayvancılıkla uğraşanlar (mezbahalar, kasaplar ve et işleme yerlerinde çalışanlar da dahil) hayvanla temasta eldiven, gözlük, ve uygun koruyucu kıyafet giymelidir.

İnsanlarda kullanılan bir aşısı yoktur.

Chikungunya Ateşi, etkeni taşıyan sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan viral bir hastalıktır. Hastalık etkeni olan Chikungunya virüsü, Togaviridaeailesinin Alphaviruscinsinde yer alır.

Chikungunya Ateşi Hangi Yollarla Bulaşır?

Sivrisinekler yoluyla bulaş: Chikungunya Ateşi, sıklıkla virüs ile enfekte olan Aedes aegypti ve Aedes albopictus cinsi sivrisineklerin sokması ile insanlara bulaşır.Chikungunya virüsü bulaşmış kişiler, viremi döneminde (kanda virüsün bulunduğu dönemdir, ilk semptomların ortaya çıkmasından itibaren 2-6 günlük süredir) Aedessivrisinekleri ile enfeksiyonu başka kişilere bulaştırabilirler.

Enfekte kan ürünleriyle bulaş:Bu yolla bulaş teorik olarak mümkündür fakat bilimsel olarak gösterilmemiştir.

Anneden bebeğe bulaş: Doğum sırasında bulaş çok nadir olarak görülmektedir.

Chikungunya Ateşi İnsandan İnsana Bulaşır mı?

Hastalık, kişiden kişiye doğrudan bulaşmaz.

Chikungunya Ateşi Hayvanlarda Görülür mü?

Maymunlar (örn. primatlar) da insanlar gibi enfekte olabilirler. 

Chikungunya Ateşi Hangi Bölgelerde Görülür?

Chikungunya hastalığı Afrika, Asya, Avrupa, Hindistan ve Pasifik adalarında görülmektedir. 2013 yılı sonlarında Chikungunya Ateşi Amerika’da ilk kez Karayip Adaları’nda görülmüştür. Ülkemizde nadiren yurt dışı kaynaklı vakalar görülmektedir.

Kimler Risk Altındadır?

Endemik bölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden kişiler hastalığın bulaşması açısından risk altındadırlar. Hastalık vektörünün olduğu bölgelerde bulaşma riski vardır.

Chikungunya Ateşinin Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın kuluçka süresi ortalama 4-8 gündür (minimum-maksimum süre 2-12 gün). En yaygın görülen belirtiler ateş ile birlikte görülen eklem ağrısıdır. Diğer yaygın belirtiler; kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, halsizlik ve cilt döküntüsüdür. Eklem ağrısı genellikle birkaç gün sürer, ancak bazen birkaç ay ve yıllarca sürdüğü görülebilir. Nadiren göz, nörolojik, kalple ilişkili komplikasyonlar, gastrointestinal şikayetler görülebilir.

Chikungunya Ateşinin Tanısı Nasıl Konulur?

Hastalık tanısı; klinik örneklerde yapılan laboratuvar testleri ile konur. 

Chikungunya Ateşi Nasıl Tedavi Edilir?

Hastalığa spesifik bir tedavi yoktur. Tedavisi öncelikle semptomlara (ağrı kesici, ateş düşürücü kullanımı, sıvı takviyesi gibi) yöneliktir.

Chikungunya Ateşi Öldürücü Müdür?

Hastalığa bağlı ciddi komplikasyonlar nadiren görülür, fakat yaşlı hastalarda ölüme neden olabilir.

Hastalık Vektörünün Özellikleri Nedir?

Hastalık vektörü olan Aedes aegyptive Aedes albopictus, durağan sularda, çiçek saksıları, atılan araç-lastiklerindeki su birikintileri v.b. vektör üreme alanlarında bulunurlar. Sıklıkla sabah erken saatlerde ve öğleden sonra olmak üzere daha çok gündüz beslenirler. Aedes cinsi sivrisinekler daha çok tropikal ve subtropikal bölgelerde bulunurlar. Ülkemizin bazı bölgelerinde bu cins sivrisineklerin bulunduğu bilinmektedir.

Chikungunya Ateşinden Korunmak İçin Herhangi Bir Aşı Mevcut Mudur?

Hastalıktan korunmaya yönelik bir aşı bulunmamaktadır.

Chikungunya Ateşinden Korunmak İçin Hangi Önlemler Alınabilir?

Hastalıktan korunmanın en önemli yolu sivrisinek sokmalarından korunmaktır. Hastalık vektörünün ülkemizde de görüldüğü bilindiğinden, hastalığın ülkemizde yayılımını önlemek için aşağıdaki önerilere uyulması tavsiye edilir. 

Hastalıktan korunmada temel yaklaşım sivrisinek sokmalarından korunmaktır. Hastalığın görüldüğü ülkeleri seyahat edecekler için öneriler:

Seyahat öncesi;

• Chikungunya Ateşiiçin riskli ülkeler, Seyahat Sağlığı Merkezlerinden veya 444 77 34 numaralı Seyahat Sağlığı Hattından ücretsiz öğrenilebilir.
• Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Seyahat Sağlığı Merkezlerindeki hekimler seyahat edilecek ülkenin şartları ve sağlık koşulları hakkında başvuranlara danışmanlık hizmeti vermektedir.

Seyahat esnasında;

Chikungunya Ateşiiçin riskli ülke/bölge ziyaretlerinde sivrisinek sokmalarından korunma önlemlerine uyulması önerilir:

• Sivrisinek sokmalarından korunmak için uzun kollu gömlek ve pantolon gibi vücutta açık yer kalmayacak şekilde mümkün olduğunca kapalı kıyafetlerin giyilmesi tercih edilmelidir. 
• Konaklamak ve dinlenmek amacıyla kliması olan kapalı yerlerde veya kapı ve pencerelerinde sineklik olan yerlerde kalınmalıdır. Eğer gece dışarıda kalınacaksa cibinlik altında uyunması önerilmektedir. 
• Gebe ve emziren kadınlar, güvenliği kanıtlanmış, Bakanlığımızdan ruhsatlı ve onaylı repellentler (sivrisinek kovucular) kullanmalıdır. 
• Bu ürünler, mutlaka kullanma talimatı doğrultusunda uygulanmalıdır. 
• Bebek ve çocuklarda kullanmadan önce mutlaka ürünün kullanma talimatı incelenmeli ve önerilen yaş gruplarında kullanılmasına dikkat edilmelidir. 
• 2 aydan küçük çocuklarda repellent kullanılmamalıdır. 
• Repellentler çocukların elleri, gözleri ve ağızları ile varsa ciltteki kesilere uygulanmamalıdır. Yetişkinler repellenti kendi ellerine sıktıktan sonra ellerini sürerek çocukların yüzlerine uygulamalıdır. 
• Güneş koruyucu kullanılacaksa önce güneş koruyucu kullanılmalı, sonrasında repellent kullanılmalıdır. 
• Bebek ve çocuklara kollarını ve bacaklarını örten giysiler giydirilmelidir. 
• Bebeklerin ve çocukların korunması amacıyla bebek arabaları ve taşımak amacıyla kullanılan araçlarda sivrisineklerden korunmayı sağlayıcı tedbirler alınmalıdır. 

Seyahat Dönüşü;

• Riskli ülke/bölge seyahat dönüşünde ani başlayan, ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, halsizlik, iştahsızlık, lenf bezlerinde şişlik, bulantı-kusma, ciltte döküntüşikâyetleri varsaderhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması,
• Hekime seyahat edilen ülkeden bahsedilmesi,
• Chikungunya Ateşi teşhisi konmuşsa, virüsün yayılmasını engellemek için semptom başlangıcından itibaren en az bir hafta boyunca sivrisinek sokmalarından korunulması son derece önemlidir.

Hastalığın görüldüğü ülkeler/bölgeler aşağıdaki erişim linklerinden takip edilebilir.

http://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/HaberListesi/CHİKUNGUNYA

http://www.who.int/csr/don/archive/disease/chikungunya/en/

https://www.cdc.gov/chikungunya/geo/index.html

https://ecdc.europa.eu/en/chikungunya