Kene Kaynaklı Ensefalit Nedir?

Kene kaynaklı ensefalit (Tick-borne encephalitis; TBE) santral sinir sisteminin viral bir enfeksiyonudur. Etken antijenik olarak farklı yaklaşık yetmiş virüsün bulunduğu Flaviviridae ailesi içinde yer alır. 

Nasıl Bulaşır?

İnsana bulaşma esasen virüsü taşıyan lxodes türü kenelerin tutunmasıyla olur. Nadiren çiğ süt (özellikle keçi sütü) veya süt ürünleri ile bulaşma bildirilmiştir. Laboratuvar kaynaklı (aerosol yoldan) enfeksiyon riski bulunmaktadır.

İnsandan insana bulaşır mı?

İnsansan insana bulaş bildirilmemiştir.

Hastalık Nerelerde Görülmektedir?

Kene kaynaklı ensefalit dünyada Avrupa, Rusya ve uzak Doğuda yaygın görülen ve her yıl binlerce ağır nörolojik hastalığa yol açan bir hastalıktır. Ülkemizde bugüne kadar kene kaynaklı ensefalit vakası bildirilmemiştir.

Kimler Risk Altındadır?

Vakalar genellikle hastalığın görüldüğü bölgelerde kene aktivitesinin yüksek olduğu mevsimlerde (Mart-Ekim ayları arası) görülür. Hastalığa çoğunlukla kırsal, tarımsal alanlarda veya ormanlık bölgelerde yaşayanlar, çalışanlar ve bu bölgelere seyahat edenlerde rastlanır.

Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın başlıca belirtileri; ateş, kas ağrısı, yorgunluk, iştah kaybı, baş ağrısı, bulantı ve kusmadır. Hasta kişilerin %20-30’unda beyin ve omurilik tutulumu, bilinç kaybı, duyu bozuklukları ortaya çıkar ve bu hastaların %1’i kaybedilir.

İki-dört gün devam eden ateş, halsizlik, artralji, miyalji, baş ağrısı gibi gribal semptomlardan sonra ortalama bir hafta süren iyileşme dönemi ve sonrasında başlayan menenjit, ensefalit, miyelit veya radikülit bulguları ortaya çıkabilir.

Nasıl Teşhis Konur?

Kene kaynaklı ensefalit teşhisi laboratuvar testleri ile konur.

Tedavisi Nedir?

Özel bir tedavisi yoktur, semptomlara yönelik tedavi uygulanır.

Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Hastalıktan korunmak için aşı mevcuttur ancak sadece Kanada ve bazı Avrupa ülkelerinde bulunmaktadır. Hastalığın görüldüğü bölgelerde yalnızca günlük pastörize ürünler (süt, peynir gibi) tüketilmelidir. 

Bu bölgelerde kene tutunmalarına karşı gerekli önlemler alınmalıdır: Tarla, bağ, bahçe ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini engellemek maksadıyla mümkün olduğu kadar vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı, mümkünse çizme giyilmeli, ayrıca kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir. Kene yönünden riskli alanlardan dönüldüğünde kişi kendisinin, çocuklarının vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dahil) ve kıyafetlerinde kene olup olmadığını kontrol etmelidir.

Vücuda Kene Tutunduğunda Ne Yapılmalıdır?

Vücuduna kene tutunan kişi hiç vakit kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla, keneyi vücuda tutunduğu en yakın yerden uygun bir malzeme (eldiven, bez ya da poşet v.s.) ile tutarak çıkarmalıdır. Kene çıkarıldıktan sonra tentürdiyot, gibi antiseptik bir solüsyon kene tutunma yerine sürülmelidir. Ancak, kişi, keneyi kendisi çıkaramadığı durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne kadar erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de o kadar azalacağı unutulmamalıdır. Vücuduna kene tutunan kişiler kendilerini halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir veya bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmelidirler.

Uyuz Nedir?

Uyuz; Sarcoptes scabiei var. hominis adı verilen akarın (böcek) sebep olduğu tüm dünyada yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Gözle görülemeyen ancak mikroskopla seçilebilen uyuz böcekleri insan derisini istila ederek hastalığa yol açarlar. Uyuz böceği deride tüneller açarak bu tünellerin içinde yaşar.

Hastalık İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Uyuz genellikle hasta olan biriyle doğrudan ve uzun süreli yakın temas ile bulaşır. Kişiden kişiye genellikle 15-20 dakikalık bir sürede bile yakın temasla (aynı yatakta yatma, ele ele tutuşma gibi) bulaşabilir. Yatak takımı, giysi ve havlu gibi kişisel eşyaların ortak kullanımı uyuzun bulaşmasını ve yayılmasını kolaylaştırır. 

Hastalığın Belirtileri Kaç Gün İçinde Ortaya Çıkar?

İlk defa uyuza yakalanan bir kişide belirtilerin başlaması 2-6 hafta kadar sürebilir. Ancak daha önce uyuza yakalanan bir kişide, belirtiler genellikle maruz kaldıktan 1-4 gün içinde ortaya çıkar. Hastalık belirtilerinin başlamadığı bu dönemlerde bile kişi uyuzu başkalarına bulaştırabilir.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Uyuzun en önemli belirtisi şiddetli gece kaşıntısıdır. Kaşıntı, kişinin yatağa girip ısınması ile artar ve kişiyi uykudan uyandırabilecek şiddette iken gündüzleri daha hafiftir. Kaşıntı genellikle el parmak araları, el bileğinin iç yüzü, bilekler, koltuk altları, dirsekler ve kasıklarda görülmekle birlikte tüm vücutta görülebilmektedir. Hastalığın en belirgin bulgusu parmaklar arasında dalgalı kirli bir çizgi halinde görülen, uyuz böceğinin içinde yaşadığı, gri beyaz renkli, 1-10 mm uzunluğundaki tünellerdir.

Kişilerde özellikle geceleri artan şiddetli kaşıntı ve deride görülen içi su dolu keseciklerin görülmesi uyuz şüphesini arttırır. Böyle bir durumla karşılaşıldığında bir an önce Sağlık Kuruluşuna başvurulmalıdır.

Hastalığın Tedavisi Var Mıdır?

Uyuz tedavi edilebilir bir hastalıktır. Hasta ile beraber ev halkı ile kişiyle doğrudan ve uzun süreli yakın teması olanların da tedavi edilmesi gerekir. Uyuzun belirtilerinin hemen başlamayacağı unutmamalıdır.

Bu nedenle uyuz tedavisinin başarılı olabilmesi için uyuz hastası ile birlikte özellikle beraber yaşadığı ve uzun süreli yakın teması olan kişiler de hastalık belirtileri olup olmamasına bakılmaksızın tedavi edilmelidir. Hasta ve aynı yaşam ortamını paylaşan kişiler eş zamanlı olarak yani aynı anda tedavi olmalıdır. Tedavide kullanılan ilaçlar hekimin önerdiği şekilde, dozda ve sürede kullanılmalıdır.

Tedavi olduktan sonra ölen böceklere ve böcek artıklarına karşı alerji nedeniyle kaşıntı 2-4 hafta devam edebilir, bu durum hastalık ile karıştırılmamalıdır.

Hastalıktan Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Hastalığın önlenmesi ve kontrolü için uyuz olan kişi ile birlikte yaşayan kişilerin de aynı zamanda tedaviye alınması son derece önemlidir. Özellikle aile bireylerinin kaşıntısının olup olmamasına bakılmaksızın mutlaka birlikte tedavi olması gerekir. Aynı anda tedavi uygulanmadığı takdirde hastalık kişiden kişiye bulaşmaya devam edecektir.

Uyuz hastası ve evde beraber yaşadığı kişiler tarafından kullanılan giysiler, çarşaflar ve havlular en az 60 derecede yıkanmalı ve ütülenmelidir.

Yatak takımları birkaç gün havalandırılmalıdır. Yıkanamayacak eşyaların ağzı bağlı olan bir poşet içerisinde ortalama üç gün saklanması gerekir. Ayrıca zemin ve mobilyalar elektrik süpürgesi ile temizlenmelidir.

Hastalık Etkeni

Toksoplazma enfeksiyonu, Toxoplasma Gondii adı verilen parazitin vücuda girmesiyle oluşan bir hastalıktır.

Türleri

T.gondii

Bulaşma Yolları

Enfekte etlerin çiğ veya az pişmiş olarak tüketilmesi sonucu insanlara bulaşır.

Hastalık etkenini taşıyan kedilerin dışkısı ile çevre kontamine olur.  

Oookist içeren kedi dışkısına konan sinek, oradan uçup ete veya diğer besinlere konar; bunu da iyi pişirmeden insanlar yerse bulaşma gerçekleşir…

Korunma Yolları

• Herkes için geçerli olan genel gıda hijyen kuralları anne adayları için daha önem kazanır. Toksoplazmadan korunmanın en etkili yolu hijyen kurallarına uymaktır
• Etleri iyi pişirerek yemek, meyve ve sebzeleri iyi yıkamak önemlidir.
• Anne adaylarının kedilerle yakın temasta bulunmamaları önemlidir.
• Özellikle dışarıda dolaşma alışkanlığı olan ev kedilerinin dışkılarında toksoplazma olma olasılığı çok yükselir temastan kaçınılmalıdır.
• Hastalık hakkında insanlar bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmelidir.

Tedavisi

Uygun antibiyotikler kullanılır.

Sıtma Nedir?

Sıtma; insanlara parazit taşıyan sivrisineğin sokmasıyla bulaşan, zamanında tedavi edilmezse öldürücü olabilen bir enfeksiyon hastalığıdır.

Hastalık İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Hastalık sıklıkla parazit ile enfekte olan Anophelescinsi sivrisineklerin sokması ile insanlara bulaşır. Nadiren sıtma paraziti taşıyan kanın sağlam kişiye verilmesi, parazit bulaşmış iğnelerin batması veya kullanılması, organ nakli ve gebe kadınlarda plasenta yoluyla çocuğa geçiş ile bulaşabilir.

Hastalık Nerelerde Görülmektedir?

Hastalık en çok Afrika kıtasında olmakla beraber, Asya, Güney Amerika, Uzak Doğu ve Orta Doğu’nun bazı ülkelerinde görülür. Ülkemizde yerli vaka görülmemektedir. Ancak sıtmanın endemik olduğu ülkelere gidenler hastalık etkeni paraziti buralardan alarak hasta olabilmektedir.

Kimler Risk Altındadır?

Hastalığın görüldüğübölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden kişiler hastalığın bulaşması açısından risk altındadır. Hastalık vektörünün olduğu bölgelerde bulaşma riski vardır.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Sıtma hastalığının belirtileri parazit taşıyan sivrisineğin sokmasından sonra ortalama 7 – 30 gün içinde ortaya çıkar. Ancak bu süre 1 yıla kadar uzayabilir. Hastalığın ilk belirtileri non spesifik olup pek çok sistemik viral hastalık bulgularına benzer. Baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, abdominal rahatsızlık, kas ve eklem ağrısı ile başlayan sıtma kliniği ateş, üşüme, titreme, terleme, iştahsızlık, kusma ve giderek artan halsizlik ile devam eder. Hastalık ilerlerse koma, metabolik asidoz, ağır anemi, hipoglisemi, akut böbrek yetmezliği, pulmoner ödem bulgularından biri veya daha fazlasıgelişebilir.

Hastalığa Nasıl Teşhis Konur?

Hastalığın tanısı laboratuvar testleri ile konur. 

Hastalığın Tedavisi Nedir?

Sıtma tedavisi olan bir hastalıktır. Hastalığın erken teşhis ve uygun tedavi edilmesi halinde hastalarda tam iyileşme olur. 

Sıtma Öldürücü Müdür?

Şiddetli hastalık bulguları olanlar sıtma nedeniyle hayatını kaybedebilir. Ölümlerin çoğu P. falciparumsıtması nedeniyle olur.

Hastalığın Vektörünün Özelliği Nedir?

Hastalığın birincil vektörü olan Anopheles cinsi sivrisinekler temiz ve durgun sularda ürerler. Ülkemizde de bu cins sivrisineklerin bulunmaktadır.

Hastalıktan Korunmak İçin Herhangi Bir Aşı Mevcut Mudur?

Sıtma hastalığına karşı hâlihazırda onay verilmiş bir aşı bulunmamaktadır.

Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Hastalıktan korunmada temel yaklaşım sivrisinek sokmalarından korunmak ve koruyucu ilaç kullanmaktır. Sıtmadan koruyucu ilaçlar Bakanlığımız Seyahat Sağlığı Merkezlerinde ÜCRETSİZ olarak verilmektedir. Hastalığın görüldüğü ülkeleri veya bölgeleri seyahat edecekler için öneriler:

Seyahat öncesi;

• Sıtma için riskli ülkeler, Seyahat Sağlığı Merkezlerinden veya 444 77 34 numaralı Seyahat Sağlığı Hattından ücretsiz öğrenilebilir.
• Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Seyahat Sağlığı Merkezlerindeki hekimler seyahat edilecek ülkenin şartları ve sağlık koşulları hakkında başvuranlara danışmanlık hizmeti vermektedir.
• En az 15 gün önce Seyahat Sağlığı Merkezlerine başvurularak gidilecek ülkedeki sıtma riski hakkında bilgi alınabilir ve koruyucu ilaç temin edilebilir. 

Seyahat esnasında;

1.  Sıtma için riskli ülke/bölge ziyaretlerinde sivrisinek sokmalarından korunmak için:
   • Uzun kollu gömlek ve pantolon gibi vücutta açık yer kalmayacak şekilde mümkün olduğunca kapalı kıyafetlerin giyilmesi tercih edilmelidir. 
   • Konaklamak ve dinlenmek amacıyla kliması olan kapalı yerlerde veya kapı ve pencerelerinde sineklik olan yerlerde kalınmalıdır. Eğer gece dışarıda kalınacaksa cibinlik altında uyunması önerilmektedir. 
   • Gebe ve emziren kadınlar, güvenliği kanıtlanmış, Bakanlığımızdan ruhsatlı ve onaylı repellentler (sivrisinek kovucular) kullanmalıdır. 
   • Bu ürünler, mutlaka kullanma talimatı doğrultusunda uygulanmalıdır. 
     • Bebek ve çocuklarda kullanmadan önce mutlaka ürünün kullanma talimatı incelenmeli ve önerilen yaş gruplarında kullanılmasına dikkat edilmelidir. 
     • 2 aydan küçük çocuklarda repellent kullanılmamalıdır. 
     • Repellentler çocukların elleri, gözleri ve ağızları ile varsa ciltteki kesilere uygulanmamalıdır. Yetişkinler repellenti kendi ellerine sıktıktan sonra ellerini sürerek çocukların yüzlerine uygulamalıdır. 
     • Güneş koruyucu kullanılacaksa önce güneş koruyucu kullanılmalı, sonrasında repellent kullanılmalıdır. 
   • Bebek ve çocuklara kollarını ve bacaklarını örten giysiler giydirilmelidir. 
   • Bebeklerin ve çocukların korunması amacıyla bebek arabaları ve taşımak amacıyla kullanılan araçlarda sivrisineklerden korunmayı sağlayıcı tedbirler alınmalıdır. 
2. Sıtmadan koruyucu ilaç hekim tarafından önerilen dozda ve sürede kullanılmalıdır.

Seyahat Dönüşü;

• Riskli ülke/bölge seyahat dönüşünde baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, abdominal rahatsızlık, kas ve eklem ağrısı şikayetleri olması durumunda koruyucu ilaç kullanılmış olsa dahi derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması,
• Hekime seyahat edilen ülkeden bahsedilmesi son derece önemlidir. 

Hastalığın görüldüğü ülkeler/bölgeler aşağıdaki erişim linklerinden takip edilebilir.

http://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/HastalikDetay/Sitma

http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/259492/9789241565523-eng.pdf?sequence=1

http://www.who.int/ith/ith-country-list.pdf?ua=1

Ebola Virüs Hastalığı (EVH) Nedir?

Geçmişte Ebola Hemorajik Ateşi olarak adlandırılan Ebola Virüs Hastalığı filovirüs ailesinin bir üyesi olan Ebola virüsünün neden olduğu sıklıkla ölüme neden olan önemli bir hastalıktır.  Tanımlanan beş Ebola virüs türü bulunmakta olup bunlardan dördü insanlarda hastalığa yol açmaktadır. EVH, insanlarda ve primatlarda (maymunlar, goriller ve şempanzeler) hastalığa neden olabilir.

Ebola Virüs Hastalığı İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Ebola virüsünün doğal konakçısı tam olarak bilinmemekle birlikte mevcut bilimsel bulgular doğrultusunda meyve yarasalarının doğal konakçı olduğu düşünülmektedir.

Hastalık insanlara Ebola virüs ile enfekte olmuş hayvanlarla temas yoluyla (genellikle kesme, pişirme, yeme sonrası) veya enfekte olmuş kişinin vücut sıvılarıyla temasla bulaşır. İnsandan insana bulaşma çoğunlukla, enfekte kişilerin kan veya diğer vücut sıvılarının veya sekresyonlarının (dışkı, idrar, tükürük, semen) sağlıklı kişilerin hasarlanmış cildi veya mukoz membranına bulaşması ile olur.

Ayrıca enfeksiyonu taşıyan kişilerin vücut sıvıları ile kontamine materyaller (kirli giysiler, nevresimler, eldivenler, koruyucu ekipman ve kullanılmış enjektörler gibi tıbbi atıklar) veya ortamlar ile temas ile de bulaşma olabilir. Ayrıca EVH’nın cinsel yolla bulaşma yönünden de riski bulunmaktadır. Erkeklerden kadınlara cinsel yolla bulaşması daha güçlü bir olasılıktır.

Ebola Virüs Hastalığı Hangi Bölgelerde Görülür?

EVH, ilk olarak 1976'da, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki Ebola Nehri yakınında tespit edilmiştir. Hastalık; Afrika kıtasında Liberya, Gine, Sierra Leone, Demokratik Kongo Cumhuriyeti (Zaire), Gabon, Güney Sudan, Fildişi Sahilleri, Uganda, Kongo, Nijerya Cumhuriyeti gibi ülkelerde zaman zaman salgınlar yapmaktadır. 

Ülkemizde bugüne kadar Ebola Virüs Hastalığı vakası tespit edilmemiştir.

Kimler Risk Altındadır?

Hastalık salgınlarının olduğu dönemlerde bu bölgelerde yaşayanlar, buralara seyahat edenler veya bu kişilerle teması olanlar hastalığın bulaşması açısından risk altındadır.  

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın kuluçka süresi 2-21 gündür. İnsanlar, semptomlar ortaya çıkana kadar bulaştırıcı değildirler. Sık görülen belirti ve bulgular; ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrısı, halsizlik, ishal, kusma, mide ağrısı ve iştahsızlıktır. Hastalık ilerledikçe bulgular ağırlaşır, cilt ve mukozal kanamalar veya organ içine kanamalar görülebilir.

Ebola Virüs Hastalığının Tanısı Nasıl Konulur?

Hastalığın tanısı klinik örneklerde yapılan laboratuvar testleri ile konur.

Hastalığın Tedavisi Var Mıdır?

Hastalığa spesifik bir tedavi yoktur. Klinikte destek tedavisi esastır.Özellikle sıvı replasman tedavisi olmakla birlikte destekleyici tedavi uygulaması yapılmaktadır. İhtiyaç halinde böbrek diyalizi, kan transfüzyonu, plazma replasman tedavisi uygulanır.

Hastalık İçin Tıbbi Desteğe Ne Zaman İhtiyaç Duyulur?

Yaşayan/ölü şüpheli EVH olan kişilerle temas edenlerde veya hastalığın görüldüğü bölgelere seyahat öyküsü olanlarda Ebola Virüs Hastalığı benzeri bulgular (ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, kusma, ishal vb.) görülmesi halinde derhal tıbbi destek alınmalıdır. 

Ebola Virüs Hastalığı Öldürücü Müdür?

Hastalığa yakalananların yaklaşık yarısı hayatını kaybetmektedir. 

Ebola Virüs Hastalığından Korunmak İçin Herhangi Bir Aşı Mevcut Mudur?

EBH için deneysel olarak uygulanan bir aşı olmakla beraber ruhsatlandırılarak kullanıma sunulmuş bir aşı bulunmamaktadır.

Hastalıktan Korunma Önlemleri Nelerdir?

Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat öncesi, gidilecek bölgede EBH salgını olup olmadığı ve hastalık riski mutlaka araştırılmalıdır. Ebola için riskli ülkeler, Seyahat Sağlığı Merkezlerinden veya 444 77 34 numaralı Seyahat Sağlığı Hattından ücretsiz olarak öğrenilebilir.

• EBH salgınlarının olduğu dönemlerde hastalığın görüldüğü bölgelerde primatlardan bulaşı önlemek için;
  • Virüsü taşıyabilen meyve yarasaları ve primatlara (maymunlar, goriller ve şempanzeler) eldiven gibi uygun kişisel koruyucu kıyafet kullanılmadan doğrudan temas edilmemeli,
  • Hayvansal ürünler tüketilmeden önce iyice pişirilmelidir.
• İnsandan insana bulaşma riskinin azaltılması için; 
  • EVH semptomları olan kişilerle, özellikle de vücut sıvılarıyla gerekli korunma önlemleri almadan doğrudan veya yakın temastankaçınılması,
  • Olası/kesin EVH hastalarıyla ilgilenirken eldiven ve uygun kişisel koruyucu ekipman giyilmesi,
  • Hastanede yatan hastaları ziyaret ettikten sonra ellerin düzenli olarak yıkanması,
  • Olası/kesin EVH nedeniyle ölen kişilere koruyucu ekipman giyilmeden temas edilmemesi son derece önemlidir.

EVH’nın cinsel yolla bulaşması güçlü bir olasılıktır. Mevcut kanıtlara dayalı olarak; hastalığı geçiren erkeklere hastalık başlangıcından 3 ay sonra cinsel sekresyon örneğinde test yapılması, test sonucu pozitif olanlar için; bir hafta arayla alınan cinsel sekresyon örneğinde iki kez negatif sonuç elde edilinceye kadar her ay testlerin tekrarlanması önerilmektedir. 

Hastalığı geçiren erkeklerin semptom başlangıcından itibaren bir yıl boyunca veya cinsel sekresyon örneğinde yapılan testlerde iki kez negatif sonuç elde edilinceye kadar geçen sürede partnerleriyle korunmasız cinsel temasta bulunmamaları, güvenli cinsellik uygulamaları için sağlık personelinden bilgi almaları önerilmektedir.

EVH Riskli Bölgelerden Seyahat Sonrasında;

Enfekte olmuş hastalık bulgularını gösteren kişi ve hayvanların vücut sıvılarıyla temas etmiş olma olasılığı olanlar 21 gün süreyle sağlık durumlarını yakından takip etmelidir.

Ebola Virüs Hastalığı benzeri semptomlar (ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, kusma, ishal) görülmesi halinde derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmaları, yaptıkları son seyahat ve olası temaslıları hakkında bilgi vermeleri son derece önemlidir.

Hastalığın bulaşmasını önleyici tedbirlerin alınabilmesi için sağlık kuruluşuna başvuru esnasında hastalık bulguları ile ilgili bilgi verilmelidir.

Hastalığın görüldüğü ülkeler/bölgeler aşağıdaki erişim linklerinden takip edilebilir.

http://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/HaberListesi/Ebola

http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ebola-virus-disease

https://www.cdc.gov/vhf/ebola/outbreaks/index-2018.html

Hastalık Etkeni:

Şistozomiazis dünyada 200-250 milyon insanı etkileyen ve Afrika ve Orta Doğu’da yaklaşık 80 milyon insanı enfekte eden parazitik bir enfeksiyondur.

Devamını oku...

Şarbon, özellikle sığır, koyun, keçi, deve gibi ot yiyen hayvanlardan insanlara bulaşan bir hastalıktır. Antraks olarak da bilinen şarbon hastalığı ülkemizde çoban çıbanı ve karakabarcık gibi isimlerle anılmaktadır.

Etkeni Bacillus anthracis adı verilen sporlu bir bakteri olan şarbon, insanlarda ve hayvanlarda bilinen en eski hastalıklardan birisidir ve zaman zaman hayvanlarda salgınlar yapmaktadır.

 Hastalık Nasıl Bulaşır?

Şarbon insanlara üç şekilde bulaşmakta ve bulaşma şekline göre de adlandırılmaktadır: Deri şarbonu, hasta hayvanlara, bunların etine, derisine, bu hayvanların kirletmiş olduğu eşya veya malzemelere temas edilmesiyle,

Bağırsak şarbonu, şarbon mikrobuyla bulaşmış gıdaların, özellikle de şarbonlu hayvanların etlerinin yenmesiyle, Akciğer şarbonu, şarbon sporuyla bulaşık tozların veya hayvan tüylerinde ve kıllarında bulunabilen sporların solunmasıyla bulaşmaktadır.

Hastalık Daha Çok Kimlerde Görülür?

Hayvancılıkla uğraşanlar, çobanlar, kasaplar, mezbaha işçileri, dericilik sanayinde çalışanlar, veteriner hekimler, hastalığın yaygın olduğu bölgelerde ölen hayvanların kesildiği veya yerleşim yerlerine yakın ölen hayvanların gömüldüğü yerlerde oynayan çocuklar şarbon yönünden risk gruplarını oluşturmaktadır.

Hastalığın Dünyadaki ve Ülkemizdeki Durumu?

Şarbon bazı Latin Amerika, Afrika ve Asya ülkelerinde yaygın olarak görülmektedir. Dünyada gittikçe azalan bir hastalık olmakla beraber henüz tamamen yok edilememiştir.
Görülme sıklığı gittikçe azalmasına rağmen şarbon ülkemizde de görülmektedir. Ülkemizde şarbon hastalığı yılın her mevsiminde görülebilir. Ancak sıcak ve kurak aylarda insan ve hayvan şarbonu daha fazla görülmektedir.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Şarbon hastalığı mikrobun vücuda girmesinden itibaren yaklaşık 2-7 gün sonra ortaya çıkar. Belirtiler hastalığın klinik şekline göre değişiklik gösterir:

Deri Şarbonu: Şarbon sporlarının deriden girdiği yerde, ilk önce böcek ısırığına benzer biçimde kabarık, kaşıntılı bir şişlik oluşur. Bu şişlik 1-2 gün içerisinde içi su dolu kabarcığa dönüşür ve daha sonrada ağrısız, genellikle 1-3 santimetre genişliğinde ortasında karakteristik siyah renkte ölü dokunun yer aldığı bir yara meydana gelir. Deri şarbonunda ayrıca yaranın bulunduğu bölgedeki lenf bezlerinde şişmeler görülebilir.Ülkemizde görülen şarbon hastalığı genelde deri şarbonu şeklindedir.

Bağırsak Şarbonu: Bulantı, kusma, iştahsızlık, ateş gibi belirtilerle başlar, bunu karın ağrısı, kanlı kusma ve kanlı ishal izler. Daha sonra kan zehirlenmesi ve şok gelişerek ölüm meydana gelebilir.

Akciğer Şarbonu: Soğuk algınlığına benzeyen belirtilerle başlar. Yüksek ateş ve titremeler görülür. Birkaç gün sonra ağır solunum güçlüğü ve şok gelişir.

Hastalık Nasıl Teşhis Edilir?
Hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden, bulaşık materyalle temas eden ve yukarıda belirtilen klinik formlardanbirine ait belirtilerin bulunması şarbon hastalığını akla getirmeli ve mutlaka hekime müracaat edilmelidir.

Hastalığın Tedavisi Var Mıdır?
Şarbon tedavisi için etkili antibiyotikler vardır. Tedavinin başarılı olabilmesi için mümkün olan en kısa sürede tedaviye başlamak gerekir.
Hastalıktan Nasıl Korunulur?

• Şarbonlu olduğundan şüphelenilen veya şarbondan ölen hayvanlar asla kesilmemeli, derileri yüzülmemeli ve etleri tüketilmemelidir.

• Şarbondan ölen hayvanlar 2 metre derinliğinde çukurlar açılarak gömülmelidir.

• Hasta hayvanların bulundukları yerler ve taşındıkları nakil vasıtaları temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.

• Hasta hayvanların temas ettiği yem maddeleri, altlıklar ve gübre gibi bulaşık materyaller yakılarak imha edilmelidir.

• Riskli bölgelerde hayvanlar şarbona karşı aşılattırılmalıdır.

Dengue Virüs Enfeksiyonu sıklıkla enfekte sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan, tropikal bölgelerde endemik olarak görülen viral bir hastalıktır. Hastalık etkeni virüs Flaviviridae ailesinden Flavivirüs cinsine ait olupDEN-1, DEN-2, DEN-3 ve DEN-4 olmak üzere dört serotipi bulunmaktadır.

Hastalık Nasıl Bulaşır?

Hastalık sıklıkla virüs ile enfekte olan Aedescinsi sivrisineklerin sokması ile insanlara bulaşır.Dengue virüsü bulaşmış kişiler, viremi döneminde (kanda virüsün bulunduğu dönemdir, ilk semptomların ortaya çıkmasından itibaren ortalama 4-5 gün, maksimum 12 gün sürer) Aedessivrisinekleri ile enfeksiyonu başka kişilere bulaştırabilirler. Nadir olarak enfekte kan ürünleri/organ nakliylebulaşma görülmektedir. 

Dengue Virüs Enfeksiyonu İnsandan İnsana Bulaşır mı?

Hastalık, kişiden kişiye doğrudan bulaşmaz.

Dengue Virüs Enfeksiyonu Hayvanlarda Görülür mü?

Virüsün dört serotipinin maymunlardan kaynaklandığı ve geçmiş yıllarda Afrika ve Güneydoğu Asya'da hastalığın insanlara geçiş yaptığı bilinmektedir. 

Hastalık Nerelerde Görülmektedir?

Günümüzde yaklaşık 2,5 milyar insan ya da dünya nüfusunun %40'ı, Dengue Virüs Enfeksiyonu geçirme riski bulunan bölgelerde yaşamaktadır.  Hastalık Asya, Pasifik, Amerika, Afrika ve Karayiplerde en az 100 ülkede yaygın olarak görülmektedir. Ülkemizde nadiren yurt dışı kaynaklı vakalar görülmektedir.

Kimler Risk Altındadır?

Hastalığın görüldüğübölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden kişiler hastalığın bulaşması açısından risk altındadırlar. Hastalık vektörünün olduğu bölgelerde bulaşma riski vardır.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Dengue Virüs Enfeksiyonu, ortalama 5-7 gün (minimum-maksimum süre: 3-10 gün) süren kuluçka süresinden sonra "Dengue Ateşi" veya "Dengue Hemorajik Ateşi"kliniğine uygun belirtiler gösterir. Dengue Ateşindeyüksek ateş, baş ağrısı, Retro-orbital (göz arkası) veya oküler (göz) ağrısı, döküntü, kas ve eklem ağrısı ile karşımıza çıkar. Dengue Hemorajik Ateşi klinik tablosunda belirtiler ciddidir. Bu durumda yüksek ateş, solunum ve dolaşım bozukluğu bulguları, kan değerlerinde bozukluklar, bilinç kaybı ve ciddi organ yetmezliği bulguları izlenir.   

Hastalığa Nasıl Teşhis Konur?

Hastalığın tanısı; klinik örneklerde yapılan laboratuvar testleri ile konur. 

Hastalığın Tedavisi Nedir?

Hastalığa spesifik bir tedavi yoktur. Hafif bulgularla seyredenlerde 2-7 günde kendiliğinden iyileşme beklenir. Ancak hastalığın ciddi seyreden formunda hastanede yakın takip ve destek tedavisine gerek duyulur. Ateşi düşürmek ve eklem ağrılarını azaltmak için parasetamol kullanılabilir. Bununla birlikte, kanama riskini arttırabildikleri için aspirin veya ibuprofen kullanımı önerilmemektedir. Ciddi klinik bulguları olanların hastanede yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.

Dengue Virüs Enfeksiyonu Öldürücü Müdür?

Hastalığın şiddetli formu olan Dengue Hemorajik Ateşinde eğer tedavi ile düzelme sağlanamazsa dolaşım yetmezliği ve şok nedeni ile kişi hayatını kaybedebilir.

Hastalığın Vektörünün Özelliği Nedir?

Hastalık vektörü olan Aedes aegyptive Aedes albopictus, durağan sularda, çiçek saksıları, atılan araç-lastiklerindeki su birikintileri v.b. vektör üreme alanlarında bulunurlar. Sıklıkla sabah erken saatlerde ve öğleden sonra olmak üzere daha çok gündüz beslenirler. Aedescinsi sivrisinekler daha çok tropikal ve subtropikal bölgelerde bulunurlar. Ülkemizin bazı bölgelerinde bu cins sivrisineklerin bulunduğu bilinmektedir.

Dengue Virüs Enfeksiyonundan Korunmak İçin Herhangi Bir Aşı Mevcut Mudur?

Hastalığa karşı Meksika'da ruhsatlandırılan bir aşı bulunmaktadır.  İlave olarak dünyada başka ülkelerde de devam eden aşı geliştirme çalışmaları mevcuttur.

Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Hastalıktan korunmada temel yaklaşım sivrisinek sokmalarından korunmaktır. Hastalığın görüldüğü ülkeleri seyahat edecekler için öneriler:

Seyahat öncesi;

• Dengue Virüs Enfeksiyonu için riskli ülkeler, Seyahat Sağlığı Merkezlerinden veya 444 77 34 numaralı Seyahat Sağlığı Hattından ücretsiz öğrenilebilir.
• Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Seyahat Sağlığı Merkezlerindeki hekimler seyahat edilecek ülkenin şartları ve sağlık koşulları hakkında başvuranlara danışmanlık hizmeti vermektedir.

Seyahat esnasında;

Dengue Virüs Enfeksiyonu için riskli ülke/bölge ziyaretlerinde sivrisinek sokmalarından korunma önlemlerine uyulması önerilir:

• Sivrisinek sokmalarından korunmak için uzun kollu gömlek ve pantolon gibi vücutta açık yer kalmayacak şekilde mümkün olduğunca kapalı kıyafetlerin giyilmesi tercih edilmelidir. 
• Konaklamak ve dinlenmek amacıyla kliması olan kapalı yerlerde veya kapı ve pencerelerinde sineklik olan yerlerde kalınmalıdır. Eğer gece dışarıda kalınacaksa cibinlik altında uyunması önerilmektedir. 
• Gebe ve emziren kadınlar, güvenliği kanıtlanmış, Bakanlığımızdan ruhsatlı ve onaylı repellentler (sivrisinek kovucular) kullanmalıdır. 
• Bu ürünler, mutlaka kullanma talimatı doğrultusunda uygulanmalıdır. 
• Bebek ve çocuklarda kullanmadan önce mutlaka ürünün kullanma talimatı incelenmeli ve önerilen yaş gruplarında kullanılmasına dikkat edilmelidir. 
• 2 aydan küçük çocuklarda repellent kullanılmamalıdır. 
• Repellentler çocukların elleri, gözleri ve ağızları ile varsa ciltteki kesilere uygulanmamalıdır. Yetişkinler repellenti kendi ellerine sıktıktan sonra ellerini sürerek çocukların yüzlerine uygulamalıdır. 
• Güneş koruyucu kullanılacaksa önce güneş koruyucu kullanılmalı, sonrasında repellent kullanılmalıdır. 
• Bebek ve çocuklara kollarını ve bacaklarını örten giysiler giydirilmelidir. 
• Bebeklerin ve çocukların korunması amacıyla bebek arabaları ve taşımak amacıyla kullanılan araçlarda sivrisineklerden korunmayı sağlayıcı tedbirler alınmalıdır. 

Seyahat Dönüşü;

• Riskli ülke/bölge seyahat dönüşünde ani başlayan, en az 2-7 gün süren ateş, baş ağrısı, gözlerde ağrı, kas ağrısı, eklem ağrıları, döküntü ve kanama (burun kanaması, dişeti kanaması, cilt altı kanamaları) şikâyetleri varsa derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması,
• Hekime seyahat edilen ülkeden bahsedilmesi,
• Dengue Virüs Enfeksiyonu teşhisi konmuşsa, virüsün yayılmasını engellemek için semptom başlangıcından itibaren en az bir hafta boyunca sivrisinek sokmalarına karşı önlem alınması son derece önemlidir. 

Hastalığın görüldüğü ülkeler/bölgeler aşağıdaki erişim linklerinden takip edilebilir.

http://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/HaberListesi/DANG%20HUMMASI

http://www.who.int/denguecontrol/epidemiology/en/

http://www.who.int/denguecontrol/epidemiology/dengue_data_application/en/

https://www.cdc.gov/dengue/epidemiology/index.html

https://ecdc.europa.eu/en/infectious-diseases-public-health/dengue-fever/threats-and-outbreaks/outbreak-reports-dengue-fever

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı Nedir?

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), keneler tarafından taşınan Bunyaviridae ailesine bağlı Nairovirüs grubuna ait bir virüsle oluşan ateş, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır vakalarda kanama gibi bulgular ile seyrederek ölümlere neden olabilen zoonotik (hayvanlardan insanlara bulaşan) karakterli bir enfeksiyon hastalığıdır.

KKKA Hastalığı Hangi Yollarla Bulaşır?

• Virüsü taşıyan özellikle Hyalomma türüne ait kenelerin insan vücuduna tutunması,
• Virüsü taşıyan kenelerin çıplak el ile ezilmesi,
• KKKA virüsünü taşıyan hayvanların kan, doku ve diğer vücut sıvıları ile temas edilmesi,
• KKKA hastalarının kan ve diğer vücut sıvıları ile temas edilmesi ile bulaşır.

KKKA Hastalığı Hayvanlarda Görülür Mü?

Hastalık hayvanlarda belirti göstermez. Hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiğinden, hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde bulunan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya dokularına çıplak el ile temas edilmemelidir. Hayvan sahipleri hayvanlarını kenelere karşı uygun ilaçlarla, doğru yöntemle belirli aralıklarla ilaçlamalı, hayvan barınakları kenelerin yaşamasına imkan vermeyecek şekilde yapılmalı, barınaklardaki çatlaklar ve yarıklar tamir edilerek badana yapılmalıdır. Hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya dokularına çıplak el ile temas eden kişiler, kendilerini 14 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir veya bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmelidirler.

KKKA Hastalığı İnsandan İnsana Bulaşır Mı?

Hastalığa yakalanan kişilerin kan, vücut sıvıları ve çıkartıları ile hastalık bulaşabilir. Bu nedenle hasta ile temas eden kişiler gerekli korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) almalıdır. Kan ve vücut sıvıları ile korunmasız temastan kaçınılmalıdır. Bu şekilde bir temasın olması durumunda, temaslının en az 14 gün süreyle ateş ve diğer belirtiler yönünden takip edilmesi gerekmektedir.

KKKA Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Hastalık virüsün alınma şekline bağlı olarak 1-14 gün sürebilen kuluçka döneminden sonra ateş, halsizlik,  üşüme, titreme, yaygın kas ağrıları, baş ağrısı, bulantı-kusma, ishal, yüzde ve gözlerde kızarıklık, deri döküntüsü gibi şikâyetlerle kendini gösterir. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde cilt kanaması, diş eti kanaması, burun kanaması, mide-barsak kanaması, akciğer ve beyin kanamaları görülebilir.

Kimler Risk Altındadır?

• Hastalığın görüldüğü bölgelerde yaşayan tarım ve hayvancılık ile uğraşan çiftçi ve çobanlar,
• Kasaplar ve mezbaha çalışanları,
• Veteriner hekimler,
• Askerler,
• Korunmasız olarak kamp ve piknik yapanlar,
• KKKA hastaları ile temas eden sağlık personeli,
• Laboratuvar çalışanları
• Hasta yakınları risk altındadır.

KKKA Hastalığının Tanısı Nasıl Konulur?

KKKA hastalığında erken tanı, ihtiyaç duyulduğunda kan ve kan ürünlerinin sağlanması ve etrafa bulaşın önlenmesi açısından çok önemlidir. Ayırıcı tanının hızla yapılıp hastanın öncelikle KKKA olup olmadığı değerlendirilmelidir. Hastalığın kesin tanısı serum örneğinde PCR ile viral RNA’nın ya da ELISA ile spesifik IgM antikorlarının gösterilmesi ile konulur.

KKKA Hastalığı Öldürücü Müdür?

Yapılan çalışmalarda, KKKA hastalığı nedeniyle ölüm ile ilgili verilerde  %40’a kadar çıkan oranlar bildirilmektedir. Türkiye’de görülen vakalarda ölüm yüzdesi %5 civarında bulunmuştur.

KKKA Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Destek tedavisi, tedavinin temelini oluşturur. Bunun yanında hastanın sıvı-elektrolitlerinin ve kan değerlerinin izlenmesi gerekmektedir. Gerekirse taze donmuş plazma ve trombosit süspansiyonu verilebilir.

KKKA Hastalığından Korunmak Için Herhangi Bir Aşı Mevcut Mudur?

Daha önce Bulgaristan’da aşı geliştirildiği ve etkili olduğuna dair bildirimler var ise de, bugün için modern anlamda insanlarda kullanılan bir aşı yoktur. Ancak aşı geliştirme çalışmaları Bakanlığımızın desteği ile ülkemizde devam etmektedir.

Keneler Nasıl Tanınır Ve Nerelerde Bulunur?

KKKA’nın bulaşmasında Hyalomma soyuna ait keneler daha büyük bir yere sahip olmakla birlikte, 30 kene türünün bu hastalığı bulaştırabileceği bildirilmektedir. Keneler otlaklar, çalılıklar ve kırsal alanlarda yaşayan, küçük oval şekilli, 6-8 bacaklı, uçmayan, sıçramayan, yerden yürüyerek vücuda tırmanan eklembacaklı hayvanlardır. Hayvan ve insanların kanlarını emerek beslenirler. Henüz ergin olmamış Hyalomma soyuna ait keneler, küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır, gelişme evrelerinde muhafaza ederler. Keneler, insan veya hayvanlardan kan emerken virüsleri de bulaştırırlar. Türlere göre değişmekle beraber kenelerin, küçük kemiricilerden, yaban hayvanlarından evcil memeli hayvanlara ve kuşlara kadar geniş bir konakçı yelpazesi vardır. Küçük omurgalılar ve özellikle yerden beslenen kuşlar, kenelere virüs bulaştıran en önemli konak grubunu oluşturmaktadırlar; keneler, biyolojik evrimlerinin değişik safhalarında bu canlılardan kan emerler. Ülkemiz, kenelerin yaşamaları için coğrafi açıdan oldukça uygun bir yapıya sahiptir.

Kenelerden Korunmak Için Ne Yapılmalıdır?

Tarla, bağ, bahçe ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini engellemek maksadıyla mümkün olduğu kadar vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı, mümkünse çizme giyilmeli, ayrıca kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir. Kene yönünden riskli alanlardan dönüldüğünde kişi kendisinin, çocuklarının vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dahil) ve kıyafetlerinde kene olup olmadığını kontrol etmelidir.

Vücuda Kene Tutunduğunda Ne Yapılmalıdır?

Vücuduna kene tutunan kişi hiç vakit kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla, keneyi vücuda tutunduğu en yakın yerden uygun bir malzeme (eldiven, bez ya da poşet vs) ile tutarak çıkarmalıdır. Kene çıkarıldıktan sonra tentürdiyot, gibi antiseptik bir solüsyon kene tutunma yerine sürülmelidir. Ancak, kişi, keneyi kendisi çıkaramadığı durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne kadar erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de o kadar azalacağı unutulmamalıdır. Vücuduna kene tutunan kişiler kendilerini 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir veya bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmelidirler.

VÜcuda Tutunan Kene Nasıl Çıkartılır?

Kene vücuda tutunduğu en yakın kısımdan tutulur (çıplak elle dokunmadan) ve tutunduğu yönün aksine sabit bir kuvvetle çekilir. Bunun için ince uçlu pens,  eldiven, bez ve poşet gibi çıplak elle teması önleyen malzemeler kullanılır.

Tarla, bağ, bahçe ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidecekseniz,

Kenelerin vücuda girmesini engellemek maksadıyla mümkün olduğu kadar vücudu örten giysiler giyin, pantolon paçalarını çoraplarınızın içerisine sokun ve ayrıca kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler giyinmeyi tercih edin.

Kene Yönünden Riskli Alanlardan Döndüğünüzde,

Kendinizin ve çocuklarınızın vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dâhil) ve giysilerinizde kene olup olmadığını kontrol edin.

Vücuda Tutunmuş Keneyi Gördüğünüzde,

Hiç vakit kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla, eldiven, kağıt mendil, bez veya naylon poşet gibi materyal kullanarak, ezmeden, patlatmadan hemen çıkarın. Kene vücuttan ne kadar kısa sürede çıkarılırsa hastalık riski de o kadar azalmaktadır. Ancak, keneyi kendiniz çıkaramıyorsanız hemen en yakın sağlık kuruluşuna başvurun. Vücuda tutunan veya hayvanların üzerinde bulunan keneleri kesinlikle çıplak el ile öldürmeyin ve patlatmayın. Kenelerin üzerine sigara basmayın, kolonya ve gaz yağı gibi maddeler dökmeyin.

Keneyi Vücuttan Çıkardıktan Sonra,

Kene tutunan yeri, su ve sabunla temizleyin. Daha sonra tentürdiyot veya baticon gibi bir antiseptik ile silin. Kendinizi 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izleyin ve bu belirtilerden bir veya bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat edin.

Hayvanlarla Temas Edecekseniz,

Hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya dokularına çıplak el ile temas etmeyin. Hastalık hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiğinden, hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde bulunan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler.

Hastalığa Yakalanan Kişiler Ile Temas Edecekseniz,

Gerekli korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) alın. Hasta kişilerin kan, vücut sıvıları ve çıkartıları ile hastalığın bulaşabildiğini unutmayın.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastası Ile Temas Ettiyseniz,

Kendinizi 14 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izleyin ve bu belirtilerden bir veya bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat edin.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşinin ölümle sonuçlanabileceği ve hastalığın hafif şekilde atlatılmasının erken teşhis ve tedavi ile mümkün olabileceği unutulmamalıdır.